محاسبه دقیق سود و زیان در بورس

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

نحوه تقسیم سود بین دو شریک

نحوه تقسیم سود بین دو شریک موضوعی است که در این مقاله قصد بررسی آن را داریم.

سود چیست؟ نحوه تقسیم سود بین دو شریک چگونه است؟ دلیل ایجاد کسب و کار بدست آوردن سود است. تعیین دقیق سود به شما کمک می نماید که بتوانید در رابطه با قیمت گذاری محصولات به راحتی تصمیم گرفته و از سلامت مجموعه ی مالی خود مطمئن شوید. ما در مقاله ی زیر به بررسی نحوه تقسیم سود بین دو شریک می پردازیم.

سود چگونه بدست می آید؟

حسابداران برای خویش یک دوره ی مالی مشخص می کنند. این دوره می تواند 1ماهه، 3ماهه یا حتی 1 ساله باشد. مجموع درآمدهای مالی منهای همه ی هزینه ها، سود را می سازد. در حالت کلی، هزینه ها پولی هستند که بابت بدست آوردن درآمد صرف شده اند. هنگامی که درآمد ها بیشتر از هزینه ها باشند سود بدست آوردیم و اگر هزینه ها بیشتر باشد ضرر کرده ایم.

طبق ماده ی 575 قانون، هر کدام از شرکاء نسبت به سهم خویش در سود و ضرر سهیم است. البته این قاعده جنبه ی آمره نداشته و شرکا می توانند سود و ضرر را به روش دیگری مقرر نمایند. این انتخاب در شرکت های تجاری و مدنی می تواند جلوه ی متفاوتی داشته باشد.

روش های تقسیم سود

روش های تقسیم سود عبارتند از:

• تقسیم سود نسبت به سهم هر یک از شرکا
• تقسیم سود نسبت به سرمایه ی شرکا در انتهای دوره ی مالی
• تقسیم سود نسبت به نرخ سود
• تقسیم سود نسبت به میانگین ساده ی سرمایه ی اولیه و سرمایه ی پایان دوره ی مالی.

شرکا می توانند توافق نمایند که یکی از آن ها سود بیشتری بردارد

در رابطه با نحوه تقسیم سود بین دو شریک باید گفت: طبق ماده ی 575 از قانون، شرکا می توانند توافق نمایند که یکی از آن ها سهم زیادتری را در مقابل عملی دریافت نمایند. این در حالی است که ضرر بیشتر را نمی توان به آن ها تحمیل نمود.

بد نیست بدانید که در شرکت های مدنی، هریک از شرکاء نمی توانند سود بیشتری را بردارند، مگر در مقابل کاری از طرف شریک. این در حالی است که شرکاء در شرکت های تجاری می توانند با همدیگر در گذاشتن سهم زیادتر توافق نمایند. البته تقسیم سود نباید طوری باشد که سود طرف مقابل صفر یا در حد صفر شود. چرا که شرکت در سود یک شرط اساسی است.

با حد سود و حد ضرر، با کم‌ترین ریسک، بیشترین سود را از معاملات کسب کنید

اگر شما هم جز کسانی هستید که در بازار کریپتوکارنسی فعالیت می‌کنند احتمالا واژه‌های حد سود و حد ضرر را شنیده‌اید. آشنایی با مفاهیم حد سود و حد ضرر کمک می‌کند که در بازارهای مختلف مثل بورس یا کریپتوکارنسی بتوانید به موقع سرمایه‌گذاری کنید یا سرمایه‌های خود را پس از دریافت بالاترین سود به فروش برسانید. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا علاوه‌بر آشنایی با مفاهیم حد سود و حد ضرر با روش تعیین آن‌ها نیز آشنا شوید.

سرفصل‌های این آموزش

حد ضرر چیست؟

اگر به واسطه بهترین صرافی ارز دیجیتال در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اید حتما اطلاع دارید که در صورت عدم آشنایی با مفاهیم اساسی و استراتژی‌های معاملاتی نه تنها سود نمی‌کنید بلکه ضرر هم خواهید کرد. جدا از کسب سود یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی که باید بتوانید برای انجام معاملات خود در نظر بگیرید زمان مناسب برای خروج از معاملات برای حفظ اصل سرمایه است. زمان مناسب خروج از معاملات را حد ضرر تعیین می‌کند.

با این تفسیر می‌توان گفت که حد ضرر برای معاملات کوتاه یا میان مدت مناسب است و با استفاده از آن، تریدرها می‌توانند اصل سرمایه خود را از خطر ضرر کردن نجات دهند. شما می‌توانید حد ضرر مد نظر خود را به صرافی سفارش دهید تا اگر سرمایه شما به مرز ضرر کردن رسید صرافی به صورت خودکار ارز شما را به فروش برساند.

مثالی ساده برای درک مفهوم حد ضرر

برای مثال فرض کنید که قیمت بیت کوین ۴۵ هزار دلار است و براساس پیش‌بینی و تحلیل‌های خود تخمین می‌نیم که ارزش بیت کوین تا ۴۷ هزار دلار بالا می‌رود. به هر دلیلی ممکن است پیش‌بینی و تحلیل‌های ما درست نباشند و جریان بازار برخلاف چیزی که ما تخمین زدیم حرکت کند. به همین دلیل حد ضرر خود را روی ۴۴۵۰۰ دلار قرار می‌دهیم تا اگر قیمت بیت کوین به این عدد رسید با خارج کردن سرمایه خود از معاملات از ضرر جلوگیری کنیم.

حد سود چیست؟

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که معامله‌گران ارز دیجیتال انجام می‌دهند تلاش برای پیدا کردن زمان مناسب برای ورود به معاملات و بی‌توجهی به زمان مناسب برای خروج از معاملات است. مشخص کردن حد سود و حد ضرر یکی از ساده‌ترین راه‌هایی است که زمان مناسب خروج از معامله را به شما نشان خواهد داد. با تغییرات نوسانی قیمت ارزهای دیجیتال، مشخص کردن حد سود علاوه‌بر حد ضرر به انجام معاملات شما کمک بسیاری خواهد کرد. حد سود محدوده‌ای از قیمت است که تریدر براساس تحلیل‌هایی که انجام می‌دهد محدوده قیمت پیش‌بینی شده را برای کسب بیشترین سود و خروج از معامله مناسب تخمین می‌زند. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد این است که می‌توان حد سود را در صورت پیش‌بینی رشد قیمت بازار بالاتر برد و از این طریق در زمان مناسب‌تری با سود بیشتر از معاملات خارج شد.

آموزش تعیین حد سود؛ زمان کسب بیشترین سود و خروج از معامله

اگر جز کسانی هستید که روزانه قیمت بیت کوین به تومان، وضعیت شمع‌‌ها و نمودارهای قیمت را بررسی می‌کنید برای کسب بیشترین سود باید به روشی درست حد سود معاملات خود را تعیین کنید. تعیین حد سود در چند گام انجام می‌شود و برای کسب بیشترین سود باید این مراحل را به ترتیب و به شکلی درست انجام داد.

مشخص کردن استراتژی معاملاتی برای تعیین حد ضرر

اولین و مهم‌ترین چیزی که برای انجام معاملات و تحلیل‌های دقیق باید انجام دهید تعیین استراتژی معاملاتی است. استراتژی معاملاتی، برنامه شما برای فروش و استفاده از موقعیت‌های بازار را مشخص می‌کند به همین دلیل برای تعیین حد ضرر، استراتژی خود را بررسی و سپس براساس آن stop loss مورد نیاز خود را تعیین کنید.

چگونه حد ضرر را تعیین کنیم؟

با نوسانات ناگهانی قیمت بیت کوین کش، بیت کوین، اتریوم، دوج کوین و سایر ارزهای دیجیتال رایج، ترس زیادی به دل کسانی که در این بازارها سرمایه‌گذاری می‌کنند راه پیدا می‌کند. با تعیین حد ضرر به کمک دو عامل می‌توان از وارد شدن خسارت به سرمایه اصلی جلوگیری کرد. حد ضرر باید در سطحی باشد که نشان دهد ورود به معامله اشتباه بوده است و نرخ پیروزی قابل قبولی را در معاملات انجام شده گذشته نشان دهد. مراحل تعیین حد ضرر به شرح زیر است:

مشخص کردن استراتژی معاملاتی

مانند حد سود برای مشخص کردن حد ضرر نیز باید از ویژگی‌ها و اقدامات لازم برای استراتژی معاملاتی خود خبر داشته باشید. برای تعیین حد ضرر باید یک روش مشخص و قطعی را در نظر بگیرید و نوسانات را براساس آن تحلیل و بررسی کنید.

استفاده از اندیکاتور برای تعیین حد ضرر

یکی از راه‌هایی که به وسیله آن می‌توانید حد ضرر معاملات خود را تعیین کنید استفاده از اندیکاتور است. در اندیکاتورها به شیوه پارابولیک سار و میانگین متحرک می‌توان حد ضرر استراتژی‌های معاملاتی را تعیین کرد.

تعیین حد ضرر ثابت

در آخر، نحوه تعیین حد ضرر ثابت را به شما خواهیم گفت. حد ضرر ثابت دو نوع است که با رسیدن قیمت بازار به آن‌ها با خارج کردن سرمایه از معاملاتمی‌توان از نابودی آن جلوگیری کرد. درحد ضرر ثابت عددی، فرد عدد مشخصی را تعیین می‌کند و براساس آن زمان خروج از معامله را مشخص می‌کند. در حد ضرر درصدی، فرد درصد ثابتی از قیمت را به عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و در صورتی که قیمت سهم از درصد تعیین شده پایین‌تر رود آن را به فروش می‌رساند.

بدین ترتیب شما می‌توانید با تعیین حد سود و حد ضرر، سرمایه خود را در نوسانات ناگهانی بازار از ضررهای هنگفت در امان نگه دارید. اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت دارید می‌توانید با مشاهده آمار قیمت اتریوم به تومان، قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در صرافی نوبیتکس از فرصت‌های معاملاتی مناسب باخبر شوید.

همراه با نوبیتکس، امن‎‌ترین مبادلات ارزی را در ایران انجام دهید

دانستن اصول و مفاهیم مهم و اساسی برای جلوگیری از ضرردهی در معاملات امری ضروری است. حد سود و حد ضرر از مهم‌ترین مفاهیمی که هستند که تریدرها باید با آن‌ها آشنا باشند.

نوبیتکس یکی از امن‌ترین و بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال در ایران است که بستر مناسبی را برای انجام مبادلات ارزی در ایران فراهم کرده است. برای استفاده از خدمات نوبیتکس کافی است وارد صفحه اصلی سایت شوید و فرم ثبت نام را تکمیل کنید. هدف ما جلب رضایت مشتریان و ارائه خدمات به هم‌وطنان عزیز و گرانقدرمان است.

تفاوت EPS و DPS چیست؟

به منظور ورود به بازار سرمایه و شروع فرآیند سرمایه گذاری در این بازار شما باید با اصطلاحات گوناگون آشنا شوید و نحوه کار با اصطلاحات در این بازار را فرا بگیرید. در مقالات گذشته به بسیاری از اصطلاحات پرداختیم و جزئیات آن را برای شما شرح دادیم. در همین راستا اهمیت بررسی وضعیت شرکت‌ها و صورت های مالی آن‌ها در تحلیل بنیادی و یا بررسی روند نموداری شرکت‌ها از منظر تکنیکال از جایگاه حساسی در امر سرمایه گذاری برخوردارند.

EPS چیست؟

مفهوم EPS مخفف عبارت Earning per Share به معنی درآمد به ازای هر واحد سهم است. در نظر داشته باشید که شرکت‌ها در پایان سال مالی خود، درآمد کل شرکت را به صورت محاسبه دقیق سود و زیان در بورس سود خالص بعد از کسر مالیات محاسبه می‌کنند. در این فرآیند اگر ما درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت مدنظر تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا به اصطلاح EPS شرکت به دست می‌آید. در فرآیند سرمایه گذاری در بازار بورس باید به این نکته دقت نمایید که EPS یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در قیمت سهام به صورت مستقیم و غیرمستقیم است.

برای درک بهتر به این مثال توجه نمایید: اگر یک شرکت در پایان سال مالی خود 1.000.000.000 ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهم‌های شرکت به اندازه 1 میلیون برگه سهم باشد. EPS شرکت مدنظر برابر است با 1.000 ریال.

۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

همین‌طور EPS محقق شده به سودی گفته می‌شود که شرکت بعد از یک سال مالی کسب می‌کند. این سود معمولاً به وسیله مدیران و حسابداران شرکت بعد از بررسی و ارزیابی های کلی شرکت و … محاسبه می‌شود. باید توجه داشته باشید حتی EPS تحقق یافته نیز تأثیر خود را بر روی قسمت سهام می‌گذارد.

نکاتی مهم پیرامون محاسبه EPS

تا همین دو سال گذشته شرکت‌ها ملزم بودند که سود منتهی به پایان سال مالی خود را پیش بینی کرده و آن را اعلام نمایند. طبیعتاً به این سود EPS پیش بینی شده گفته می‌شد. این درآمد پیش‌بینی شده بر اساس عملکرد سال گذشته و نظر مدیران و کارشناسان شرکت محاسبه می‌شد و انتظار می‌رفت که شرکت تا پایان سال مالی بعد به آن دست یابد. با توجه به این موضوع که EPS پیش‌بینی شده واقعی نبود، امکان داشت در طی زمان تغییر کند.

در این پروسه باید به این امر هم توجه داشت که با بهتر یا بدتر شدن عملکرد شرکت مدنظر و یا تغییر در روند سودآوری آن، EPS پیش‌بینی شده دستخوش تغییرات خواهد شد. در این قانون شرکت‌ها باید در پایان سالی مالی خود، EPS پیش‌بینی شده برای سال بعدی را اعلام می‌کردند. این عدد می‌توانست با EPS قبلی برابر یا با آن مغایر باشد. از اواخر سال ۱۳۹۷، با انتشار و اجرایی شدن دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مقرر شد اعلام سود (زیان) خالص هر سهم (EPS) بر اساس آخرین سود (زیان) محقق شده شرکت‌ها باشد و EPS پیش‌بینی شده در ابتدای دوره حذف گردید. در همین راستا شرکت‌ها به جای پیش بینی سود، گزارش تفسیری که شامل صورت های مالی و دیگر داده‌های آماری مربوط به شرکت هست را ارائه می‌دهند.

قبل از اینکه این قانون اجرایی شود، EPS پیش بینی شده با استفاده از سایت TSETMC.COM در دسترس بود و تمام افراد به آن دسترسی داشتند. بعد از اجرای این قانون شرکت‌ها ملزم هستند که از یکی از روش های جهانی گزارش EPS خود را ارائه دهند. این فرآیند یا روش ارزیابی به دوازده ماه گذشته یا روش TTM شناخته می‌شود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

ای پی اس (eps) بالا خوب است یا پایین؟

همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، فاکتورهای مختلفی برای خرید یک سهم در بازار بورس وجود دارد. یکی از این فاکتورها، EPS یا سود هر سهم در بازار است. این مولفه به نوعی نشان‌ دهنده میزان قدرت سودآوری شرکت مورد نظر است به عبارت دیگر با استفاده از آن می‌توان، مقدار سودی که شرکت در یک بازه زمانی مشخص (یک سال) به ازای هر سهم ایجاد می‌کند را محاسبه کرد. هر چه قدر مقدار EPS در یک شرکت بیشتر باشد به معنی سودآوری بالاتر آن شرکت برای سهام‌دارانش خواهد بود، پس بالا بودن میزان EPS، برای سهام‌داران بسیار خوب است.

بررسی روش TTM

اصطلاح TTM در اصل مخفف محاسبه دقیق سود و زیان در بورس عبارت Trailing Twelve Months به معنی دوازده ماه گذشته است. در این پروسه سهامداران می‌توانند با استفاده از EPS 12 ماه گذشته شرکت، به بررسی و ارزیابی EPS سال جاری شرکت بپردازند. طبق آخرین مصوبه و قانون سازمان بورس در خصوص شفاف سازی اطلاعات، شرکت‌ها باید صورت های مالی سه ماهه خود را منتشر نمایند از این رو سود هر سهم در دوره های سه ماهه در دسترس تمام افراد بازار سرمایه قرار می‌گیرد.

یکی از مزایای روش TTM در بازار سرمایه این است که قیمت سهم بر اساس قیمت واقعی آن بررسی تعیین می‌شود. در این روش ارزش گذاری سهم با استفاده از سود پیش بینی شده سهم انجام نشده و سرمایه گذاران با استفاده از اطلاعات واقعی منتشر شده قادر به ارزیابی ارزش قیمت سهم بوده و در این پروسه طبیعتاً نتایج بهتری حاصل می‌شود. در ادامه برای درک بهتر باید بگوییم که EPS یک سهم بر مبنای درآمد خالص کل 12 ماه گذشته محاسبه می‌شود. درصورتی‌که در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را ارزیابی کنیم، سود (زیان) خالص کل در پایان آن سال تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم را نمایش می‌دهد؛ اما درصورتی‌که در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائه‌شده توسط شرکت می‌توان EPS را محاسبه کرده و به دست آورد.

DPS چیست؟

واژه DPS مخفف عبارت Dividend per Share به معنی آن قسمت است از EPS است که به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم می‌شود، در واقع DPS سود تقسیمی به ازای هر برگه سهم است. طی تجربه دیده شده که شرکت‌ها EPS را به صورت کامل بین سهامداران تقسیم نکرده و قسمتی از آن را برای سرمایه گذاری‌های آتی شرکت، نگهداری می‌کنند. در این فرآیند مدیران و روسای شرکت در انتهای سال مالی که جلسه مجمع برگزار می‌شود تصمیم می‌گیرند که چه مقدار از EPS به سهامداران شرکت تعلق بگیرد. برخی از شرکت‌ها ممکن است درصد زیادی از EPS را به‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن است درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر بخش‌های شرکت اختصاص دهند؛ بنابراین مقدار DPS معمولاً از EPS کمتر است.

در برخی موارد خیلی کم پیش می‌آید که یک شرکت علاوه بر سود به دست آمده در سال جاری، مقداری از سود انباشته طی سال‌های گذشته را بین سهامداران خود تقسیم کند. اگر چنین حالتی پیش بیاید معمولاً مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد بود. باید این نکته را در نظر داشته باشید که میزان یا روش تقسیم سود نقدی بین سهامداران به سیاست های شرکت بستگی داشته و شرکت‌ها بر اساس قانون 8 ماه فرصت دارند که سود نقدی را بین سهامداران خود تقسیم نمایند. در همین راستا هر شخصی که سهام شرکت مدنظر را داشته باشد، قادر است که DPS اعلام شده شرکت را بر اساس میزان دارایی خود در بازار بورس، دریافت نماید.

برای درک بهتر به این مثال توجه نمایید: یک شرکت به ازای هر سهم6000 ریال درآمد دارد و تصمیم دارد که از این مقدار، 4000 ریال را بین سهامداران خود به صورت سود نقدی تقسیم کند. در این حالت اگر یک شخص 1000 سهم داشته باشد، کل سود نقدی که می‌تواند دریافت کند 4.000.000 هست.

4،۰۰۰،۰۰۰ = ۱،۰۰۰ × 4،۰۰۰

در ادامه باید دقت داشته باشید که بعد از تقسیم سود نقدی و باز شدن سهم، به میزان سود نقدی هر سهم از قیمت سهم کاسته خواهد شد. به عنوان مثال اگر در مثال قبل قیمت هر برگه سهم شرکت قبل از برگزاری جلسه مجمع 14000 ریال باشد، بعد از بازگشایی نماد و تقسیم سود، قیمت سهم به 10.000 ریال می‌رسد.

1۰،۰۰۰ = 4،۰۰۰ – 14،۰۰۰

بررسی تفاوت EPS و DPS

DPS در واقع بخشی از EPS است. هر دوی این مفاهیم بر مبنای سود شرکت مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. تفاوت این دو در این است که در اکثر مواقع مقدار آن‌ها با هم برابر نیست. طی بررسی‌های انجام شده از شرکت‌های مختلف می‌توان فهمید که مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است و این امر به این دلیل است که شرکتها دوست دارند بخشی از سود خود را حفظ نمایند. اما همان‌طور که در بخش‌های پیش اشاره کردیم خیلی کم پیش می‌آید که شرکت علاوه بر سود جاری شرکت از سودهای انباشته شده نیز بین سهامداران تقسیم نماید که در این وضعیت مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد شد.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم به صورت دقیق راجع به دو مفهوم مهم یعنی EPS و DPS در بازار بورس بپردازیم و تفاوت های آن‌ها را بررسی نماییم. حال که شما با این دو مفهوم مهم در بازار بروس آشنا شدید بهتر است که برای تحلیل شرکت‌ها و بررسی روند قیمت سهام شرکت‌ها بیشتر دقت نمایید. شما با استفاده از این دو عامل می‌توانید راجع به عملکرد شرکت، میزان سودآوری و روند شرکت در آینده اطلاعات مفیدی را کسب نمایید. بنابراین توجه داشته باشید که به منظور خرید یک سهم باید علاوه بر ارزیابی هایی که در گذشته خدمت شما معرفی شد، از این روش نیز استفاده نمایید تا ارزش واقعی قیمت سهم را به درست آورید.

قیمت سهام چگونه محاسبه می‌شود

این روزها بحث‌های زیادی درباره‌ی سهام و سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار می‌شنویم. بنابراین داشتن اطلاعاتی درباره‌ی بازار سهام و مهم‌تر از آن، روش‌های تعیین قیمت سهام بسیار مفید خواهد بود.

شرکت‌ها و سازمان‌های امروزی به سرمایه‌های هنگفتی نیاز دارند که فراتر از دارایی‌های یک یا چند نفر است. بازار سهام به جذب سرمایه و تأمین مالی این شرکت‌ها کمک می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاران همگی و به طور جمعی ارزش سهام این شرکت‌ها را تعیین می‌کنند. وقتی عده‌ی انبوهی هر یک برای خود اقدام به ارزش‌گذاری سهمی می‌کند، قیمت سهام آن شرکت به قیمت ایده‌آل نزدیک می‌شود. این مقاله را بخوانید تا با نحوه‌ی ارزش‌گذاری آن آشنا شوید.

تاریخچه‌ی بازار سهام

در گذشته‌ی دور شرکت‌ها فقط با پول صاحبان شرکت راه‌اندازی و اداره می‌شدند. کسب‌وکارهای کوچک به سرعت رشد کرده و تنها با تکیه بر سودآوری‌شان به حیات خود ادامه می‌دانند. اما ممکن نیست بتوان همه‌ی کسب‌وکارها را تنها با بهره گرفتن از آورده‌ی بنیان‌گذاران راه‌اندازی کرد. مثلا برای ساختن یک کارخانه به پول هنگفتی نیاز دارید! اگر بانک‌ها به شما وام ندهند و نتوانید از دوست و آشنا هم چنین پولی قرض بگیرید، چه خواهید کرد؟
با آغاز اکتشافات اروپاییان در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی، نیاز آنها به پول افزایش پیدا کرد، اما پادشاهان علاقه‌ای به پشتیبانی از آنها نداشتند. مالکین و ثروتمندان با بهره‌های بالا حاضر به دادن وام بودند. بنابراین آنها تصمیم گرفتند از مردم عادی کمک بگیرند. و به این ترتیب شرکت هلندی هند شرقی، در سال ۱۶۰۲ نخستین شرکت سهامی‌ای بود که اوراق سهامش در بازار سهام آمستردام منتشر و معامله شد.

سهام چیست؟

برگه‌ی سهام یک شرکت شما را به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌تان (خرید برگه سهام) در سود آتی آن شرکت سهیم می‌کند. مثلا اگر شما یک سهم را از سهام شرکت اپل بخرید، با توجه به تعداد سهام ۱ میلیاردی آن، به اندازه یک میلیاردم از سود سالانه‌ی شرکت اپل نصیب شما خواهد شد.

فهرست شرکت‌ها

شرکت‌های عرضه‌کننده‌ی سهام در قالب فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سهام (و یا بورس اوراق بهادار) معرفی می‌شوند. پذیرش این شرکت‌ها دارای شرایطی بوده و آنها را موظف به ارائه و انتشار کلیه‌ی اطلاعات مهم و اثرگذار به عموم مردم می‌کند. در مقابل نام (یا نماد) این شرکت‌ها در تابلوی سهام قرار می‌گیرد و هر سهمی که توسط بازدیدکنندگان بازار خریداری شود به تأمین مالی آنها کمک خواهد کرد. پدیدار شدن سهام یک شرکت برای نخستین بار در بازار سهام، «عرضه‌ی اولیه» نام محاسبه دقیق سود و زیان در بورس محاسبه دقیق سود و زیان در بورس دارد.

کارگزاران سهام

کارگزاران سهام بین شرکت‌های پذیرفته‌شده (فروشندگان) و خریداران رابطه برقرار می‌کنند (همانند یک فروشگاه اینترنتی). معامله‌ی میلیون‌ها سهم در روز، مواجهه‌ی مستقیم شرکت‌ها با خریداران را غیرممکن کرده است. بنابراین کارگزاری‌ها به عنوان رابطی بین شرکت‌ها و خریداران بالقوه عمل می‌کنند.

ارزش‌گذاری سهام

مفاهیم اولیه

یکی از مفاهیم پایه‌ای در تعیین ارزش یک سهم «سود هر سهم» یا همان EPS است. همان‌طور که از نامش پیداست مقدار سود متعلق به یک سهم شرکت، از تقسیم کل سود سالانه‌ی شرکت بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. مثلا اگر شرکتی ۱ میلیون سهم داشته باشد و سود سالانه‌ی آن ۵ میلیون تومان باشد، از تقسیم ۵ میلیون بر ۱ میلیون به سود ۵ تومانی برای هر سهم محاسبه دقیق سود و زیان در بورس می‌رسیم.

محاسبه‌ی قیمت سهام

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

قیمت سهام = EPS سال اول + EPS سال دوم + …

البته می‌دانیم که ارزش ۱ تومان امروز با ۱ تومانِ ۱۰ سال بعد یکی نیست. به دلیل نرخ سود (i)، پول شما پس از ۱۰ سال ارزش کمتری خواهد داشت. پس فرمول پیشین نیاز به بهبود دارد:

… + (۲^(EPS ÷ (i+۱ سال دوم) + ((EPS) ÷ (i+۱ سال اول)) = قیمت سهام

حالا که بحث کمی پیچیده شد، کار را ساده می‌کنم و راه میانبری برای دو وضعیت نشان می‌دهیم:
۱. شرکت‌های بالغ به حدی بزرگ شده‌اند که به سختی و کندی رشد می‌کنند

نرخ سود ÷ EPS = قیمت سهام

نرخ سود مورد انتظار را می‌توان با توجه به میزان ریسک مربوط به شرکت، ریسک بازار و نرخ سود درازمدت اعلام‌شده توسط دولت محاسبه کرد.
قیمت سهام این شرکت‌ها معمولا به کندی تغییر می‌کند. تنها تغییر نرخ سود رسمی، ریسک‌های مربوط به شرکت (مثل سیل یا حمله‌ی آفات برای شرکت‌های حوزه‌ی کشاورزی) و یا تغییر ریسک بازار (مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸) است که باعث تغییر قیمت قابل توجه می‌شود. اما در شرایط عادی هیجان چندانی وجود نخواهد داشت.

۲. شرکت‌های در حال رشد

(نرخ رشد مورد انتظار شرکت – نرخ سود) ÷ EPS سال بعد = قیمت سهام

اجازه دهید از یک مثال ساده استفاده کنیم. فرض کنیم EPS سال آینده شرکتی ۴۸ تومان است، نرخ سود مورد انتظار را با توجه به ریسکی که برای آن محتمل می‌دانیم، ۲۰ درصد در نظر می‌گیریم و نرخ رشد سالانه‌ی شرکت هم ۵ درصد است. بنابراین طبق فرمول، قیمت ایده‌آل سهام ۳۲۰ تومان خواهد بود:
۳۲۰ = (۵٪ – ۲۰٪) ÷ ۴۸
اما نرخ رشد (در اینجا ۵٪) را چگونه پیدا کنیم؟

یافتن نرخ رشد

برای یافتن نرخ رشد شرکت، سود آن در سال آینده و سال‌های بعدی، روش علمی دقیق و پاسخ کاملی وجود ندارد. به همین دلیل ما به بازار سهام نیاز داریم. در این بازار همه‌ی بازیگران هوش‌شان را به کار می‌گیرند تا میزان نرخ رشد شرکت‌ها و در نتیجه قیمت فعلی سهام آنها را کشف کنند.
برای تحقق پیش‌بینی جامع و روشن کردن مسیر آینده، همیشه به داده‌های جدید و پروژه‌های پیش‌ِ رو نیاز داریم. مثلا اگر شرکتی مدیر خلاق و باهوشی استخدام کند، آینده‌ی روشنی را برایش پیش‌بینی می‌کنیم. اطلاعات سودمند دیگری هم برای سرما‌یه‌گذاران وجود دارد؛ از جمله:
۱. صورت‌های مالی دوره‌ای شرکت‌ها که شِمایی از شرایط کاری و مالی شرکت به ما می‌دهد
۲. صورت‌های مالی شرکت‌های مشابه (شرکت‌های یک صنعت) یا شرکت‌های اثرگذار بر شرکت مورد نظر. مثلا اگر شرکت‌های تولید و عرضه‌ی فلزات اساسی دچار مشکل شوند، می‌توان انتظار بروز مشکل را در شرکت‌های تولیدکننده‌ی انواع محصولات فلزی و آلیاژها داشت.
۳. تغییر روند‌ها. مثلا وقتی گزارشاتی مبنی بر میل روزافزون مردم به استفاده از گوشی‌های هوشمند دریافت می‌شود، می‌توان انتظار رشد شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در زمینه‌های اپلیکیشن‌های موبایل را داشت.
۴. بروز تغییرات در بازارهای گسترده‌تر
۵. تغییرات در اقتصاد جهانی

پیش‌بینی شرایط بازار

بنابراین ما سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم و با تکیه بر آنها نرخ رشد شرکت و قیمت سهام آن را تعیین کنیم. مثلا اگر اخباری مبنی بر کاهش فروش آی‌پد منتشر شود، نه تنها اپل بلکه احتمالا سامسونگ هم به مشکل خواهد خورد زیرا می‌دانیم فروش گلکسی‌تبِ سامسونگ کمتر هم خواهد شد.
پیش‌بینی و تخمین نرخ رشد بیش از اینکه مبتنی بر علم باشد، یک هنر است و این کاری‌ است که میلیون‌ها نفر به طور جمعی در بازار سهام انجام می‌دهند. چون نرخ رشد بر اساس اطلاعات جدید پیوسته تغییر می‌کند، قیمت سهام هم به طور مداوم در حال تغییر است.

مزیت‌های بازار سهام

۱. راه‌اندازی کسب‌وکار: بازار سهام امکان جذب و تأمین سرمایه را از طریق فروش سهام به عده‌ی زیادی از مردم فراهم می‌کند که به معنای افزایش گزینه‌های موجود برای تأمین مالی یک کسب‌وکار است.
۲. تقسیم ریسک: در بازار سهام ریسک یک شرکت را میان انبوهی از مردم (سهام‌داران) تقسیم می‌کنید. چون افراد بخش کوچکی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند، در صورت ورشکستگی آن شرکت هر کس به اندازه‌ی میزان سهام خود متضرر می‌شود.
۳. پیش‌بینی جمعی ارزش سهام

وارن بافِت می‌گوید:

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

نسبت P/E چیست؟

نسب p/e یا پی به ای در اصطلاح فارسی به نسبت قیمت به سود هر سهم گفته می شود. P/E مخفف عبارت price/earning per share می باشد.

همه افرادی که مدت زمان کوتاهی را در بورس سرمایه گذاری کرده اند و شناختی از آن دارند با جملاتی مثل p/e فلان سهم خیلی بالاست یا p/e این سهم پایین است آشنا هستند و این جملات را شنیده اند. این اصطلاح کاربرد زیادی بین سهامدارن بورس دارد.

ما قصد داریم در این مقاله به توضیح و بررسی کامل p/e بپردازیم تا افرادی که اطلاعات کمی در مورد این موضوع دارند به طور کامل با این نسبت آشنا شوند.

نسبت P/E یکی از فاکتورهای اصلی برای ارزشگذاری سهام ها می باشد. در این نسبت معمولا از سود تحقق یافته استفاده می شود و اگر اینگونه باشد نسبت پی به ای دقیق بدست می آید، اما اگر سهام داران از eps پیش بینی شده استفاده کنند، چون این عدد دقیق نیست و تقریبی است ممکن است p/e نیز به صورت دقیق بدست نیاید.

نسبت p/e

در برخی از مطالب دیده شده که به اشتباه این نسبت را نسبت قیمت به درآمد ذکر کرده اند. نسبت پی بَر ای همچنین برای مقایسه ارزش نسبی سهام یک شرکت با شرکت هم نوع خود و تحلیل فاندامنتال نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این نسبت نشان ‌می‌دهد قیمت روز سهام زیر ارزش واقعی یا بالای ارزش واقعی می باشد.

نسبت P/E منفی چیست؟

با مشاهده نمودارهای سایت سازمان بورس، P/E های منفی زیادی را می توانید ببینید. منفی بودن p/e به این معناست که این سهام زیان ده می باشد.

P/E گروه چیست؟

علاوه بر p/e اختصاصی هر نماد، یک P/E گروه هم نیز وجود دارد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار می گیرد.

گروه بندی نمادها را با ورود به وب سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت دیدبان بازار می توانید مشاهده کنید.

پی به ای گروه میانگین نماد زیرمجموعه های آن گروه است. پی بر ای هر نماد یک گروه را می توان با پی بر ای نمادهای دیگر همان گروه مقایسه نمود اما این مقایسه را نمی توان بین p/e یک نماد از یک گروه با گروهی دیگر مقایسه کرد.

انواع نسبت P/E کدامند؟

به طور کلی نسبت پی به ای را می توان به سه دسته اصلی دنباله دار، تحلیلی و میانگین تقسیم کرد.

دنباله دار

این نوع از p/e ساده ترین نوع آن است. نحوه محاسبه آن اینگونه است که قیمت روز سهم بر میزان سود هر سهم تقسیم شده و عدد بدست آمده P/E آن سهم است. تغییر در قیمت و میزان سود هر سهم بر پی بر ای آن سهم تاثیرگذار است.

تحلیلی

نام دیگر p/e تحلیلی، برآوردی یا پیشتاز است. این نوع با بکارگیری روش های حرفه ای و با در نظر گرفتن عواملی نظیر نرخ بهره بانکی، نرخ رشد سود شرکت، تورم و… بدست می آید.

عموما این نوع p/e در ارزش گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از محاسبه این نوع P/E آن را در سود برآوردی سال آینده هر سهم (eps) شرکت ضرب می کنیم و ارزش شرکت بدست می آید.

میانگین

در p/e میانگین نیز قیمت سهام به روز محاسبه می شود اما این نوع EPS از میانگین سود محقق شده ۶ ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده تشکیل می شود تا هم بتوانیم از مزایای تحلیل های قبلی و هم تحلیل های آینده برای بررسی استفاده کنیم.

اگر شخص معامله گر بتواند اقدام به بررسی و پیش بینی EPS کند کمک زیادی برای ارزش گذاری محاسبه دقیق سود و زیان در بورس درست قیمت و خرید به موقع سهام به خودش کرده است و سود خوبی به دست می آورد.

نسبت p/e گروه

تفاوت نسبت P/E تحلیلی و دنباله دار

تفاوت این دو این است که پی بر ای دنباله دار آن مقداری می باشد که در حال حاضر برای یک سهم قابل مشاهده است اماپی بر ای تحلیلی یا برآوردی آن است که انتظار می رود سهم در آینده به آن مقدار برسد.

مثلا هنگامی که پی بر ای سهمی در حال حاضر در بازار 10 است، منظور به پی بر ای دنباله دار و زمانی که ما برآورد کرده ایم که P/E این سهم باید به 12 برسد منظور تحلیلی است. (پس ما برآورد کرده ایم که نسب پی به ای این سهم رشد می کند)

برای خرید سهم فقط به P/E توجه نکنید

یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند خرید سهام فقط به این دلیل که پی به ای آن بالا یا پایین است. توجه داشته باشید که ارزش‌ سنجی سهام فقط با توجه به شاخص‌های آسانی مثل p/e کوتاه فکری و مبتدی بودن شخص معامله گر را مشخص می کند.

p.e بالا به چه معناست؟

بعضی مواقع پی بر ای بالا ممکن است به معنی این باشد که قیمت سهام بیشتر از ارزش آن است، اما این معنی را نمی دهد که بعدا به سرعت پایین بیاید. از طرف دیگر، توجه داشته باشید که حتی اگر قیمت یک سهام کمتر از ارزش آن باشد امکان دارد مدت طولانی زمان ببرد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید و ارزش واقعی آن را به آن برگرداند.

تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده‌تر از دانستن چند نسبت ساده است و بهتر است برای این کار با کارشناسان حرفه ای مشورت کرده و از آنها مشاوره بگیرید.

روش های ارزش سنجی سهام

برای اینکه بتوانیم مشخص کنیم یک سهام تا چه حد برای یک سهامدار سودآور یا ارزشمند است باید آن سهام را ارزش سنجی کنیم و برای این کار پنج روش وجود دارد:

ارزش بازار

ارزش دفتری

ارزش جایگزینی

جریان نقد آزاد FCF

نسبت پی به ای

P/E بالا و پایین یعنی چه؟

برای درک بهتر این موضوع که نسبت پی به ای بالا بهتر است یا پایین می خواهیم برای شما یک مثال بزنیم:

زمانی که شما 120 تومان پول در بانک دارید و سود بانکی این مبلغ 20 درصد باشد، میزان سودی که به شما پس از یک سال تعلق می گیرد 24 تومان است. بر اساس محاسبات انجام شده p/e این سرمایه گذاری 6 می باشد. حال اگر قیمت یک سهم 1820 تومان و میزان سود هر سهم 120 تومان باشد طبق روش محاسباتی p.e این سرمایه گذاری 15.1 می باشد.

پی بر ای این سرمایه گذاری از پی بر ای سرمایه گذاری در بانک بیشتر است، یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می رسد از سود بانکی کمتر است. زمانی که شخصی اقدام به سرمایه گذاری در اینگونه شرکت ها را می کند، فقط باید به افزایش قیمت سهم در اثر عوامل دیگر فکر کند و نه شریک شدن در یک فعالیت اقتصادی.

مفهوم tmm در نسبت پی بر ای چیست؟

مدل تی‌تی‌اِم یا TTM مخفف عبارت «Trailing Twelve Months» به معنی «دوازده ماهه گذشته» است. در حال حاضر شرکت‌های بورس موظف هستند تا عملکرد‌های سه ماهه خود را در صورت‌های مالی گزارش کنند که در ۴ دوره قابل محاسبه هستند.

در نتیجه تحلیل‌گران و معامله‌کننده‌های بازار بورس به سود سه ماه گذشته هر سهم دسترسی دارند (این اطلاعات در سایت TSETMC منتشر می‌شود). بنابراین در مدل TTM، می‌توان چهار دوره سه ماهه شرکت‌ها را که جمعاً ۱۲ ماه می‌شود، مورد بررسی قرار داده و براساس EPS این چهار دوره سه ماهه، سود سالیانه شرکت‌ها را ارزیابی کرد. اطلاعات محاسبه نسبت‌های «P/E» نیز در گزارش شرکت‌ها موجود است و می‌توان ارزش ذاتی سهام را به کمک فرمول‌های نامبرده در قسمت قبل، مورد محاسبه و بررسی قرار داد.

ممکن است ارزیابی با مدل TTM به نسبت روش قبل (گزارشات پیش‌بینی) کمی زمان برتر باشد، اما اطلاعات آن واقعی است و تحلیل‌گران با ارزیابی نتایج حقیقی شرکت‌ها به ارزش ذاتی سهام‌شان پی می‌برند، این در حالی‌ است که در روش قبل، همه چیز براساس پیش‌بینی‌ها انجام می‌شد و اطلاعات واقعی در دست نبود.

معایب نسبت p/e چیست؟

1- در محاسبه نرخ P/E شرکت، فقط قیمت و میزان درآمد آن محاسبه می‌شود. در حالی که توجه به میزان بدهی شرکت هم اهمیت بالایی دارد و اگر به آن توجه نکنیم، ریسک سرمایه‌گذاری خود را افزایش داده‌ایم.
2- نسبت P/E، میزان درآمد را ثابت در نظر می‌گیرد؛ در حالی که ممکن است درآمد شرکت افزایش یا کاهش یابد.
3- استفاده از این نسبت برای شرکت‌هایی مناسب است که درآمدهای خود را دقیق ارائه می‌کنند. ممکن است شرکت‌هایی میزان درآمد خود را دستکاری کنند، بنابراین، تنها اتکا به P/E، نمی‌تواند برای تصمیم‌گیری راجع به خرید یا فروش یک سهم، به ما کمک کند.
4- نسبت P/E نشان نمی‌دهد که آیا جریان نقدینگی شرکت در سال‌های آینده افزایش می‌یابد یا کاهش. به همین دلیل بهتر است میزان نقدینگی شرکت را هم بررسی کرده و در شرکتی سرمایه‌گذاری کنیم که جریان نقدینگی خود را رو به افزایش قرار دهد.
5- استفاده از نسبت پی بر ای برای ارزیابی ارزش یک سهم، شروع خوبی است. اما بزرگ‌ترین عیب نسبت P/E این است که درمورد رشد درآمد سهم در آینده، به ما چیز زیادی نمی‌گوید.

سوالات متداول

مدل TTM برای شرکت‌هایی که نوسان زیادی را در مسیر سوددهی خود طی می‌کنند، کاربرد ندارد؛ در واقع این روش برای تمام شرکت‌هایی که با دگرگونی‌های بسیاری در روند ایجاد سود و سایر فعالیت‌های خود روبه‌رو می‌شوند، بی فایده است.

نسبت P/E منفی به این معناست که شرکت دارای درآمد منفی است یا در حال از دست دادن پول است. این اتفاق ممکن است در دوره‌هایی برای شرکت ایجاد شود و ممکن است به دلایلی رخ دهد که خارج از کنترل شرکت است.
از طرفی، زمانی که شرکتی به طور پیوسته (چند سال متوالی) نسبت P/E منفی را نشان می‌دهد، به این معناست که شرکت سود کافی تولید نمی‌کند و ممکن است ورشکسته شود. باید آگاه باشیم که اگر شرکت به طور مداوم نسبت P/E منفی را نشان دهد، برای مثال 5 سال متوالی، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی در سیستم مالی شرکت باشد.
نسبت P/E همیشه نشان‌دهنده افزایش احتمال ورشکستگی شرکت نیست. ممکن است زمانی که شرکت در مسیر رشد قرار گرفته است، این نسبت در آن منفی شود.