هج کردن بورس
زعفران‌کاران با ورود به معاملات آپشن از نوسان قیمتی در امان می‌مانند
کالاخبر : معاملات قراردادهای اختیار معامله زعفران نگین برای تحویل در اردیبهشت ماه ۹۸ در حالی از امروز در بورس کالای ایران راه‌اندازی می‌شود که یک کارشناس ارشد بازار سرمایه، راه‌اندازی این ابزار را راهکاری مفید برای تامین مالی کشاورزان و زعفران‌کاران و ابزاری برای پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمتی می‌داند.
محمدرضا ماجد درخصوص استفاده از این ابزار نوین مالی در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد: به‌طور کلی اوراق مشتقه دو کار اساسی را برای معامله‌گران انجام می‌دهد، تامین سرمایه و پوشش ریسک یا به عبارت بهتر بیمه قیمت و کالا که ابزار معاملاتی آپشن نیز این کارکردها را برای معامله‌گران خود دارد.
ماجد گفت: به‌عنوان مثال، اگر کشاورز بخواهد محصولی را بکارد، هزینه‌هایی دارد. در مقابل اگر مصرف‌کننده یا صادرکننده‌ای بخواهد این محصول را پیش‌خرید کرده و در مقابل مبلغی را در اختیار کشاورز قرار دهد، تامین مالی صورت گرفته و معاملات آپشن نیز چنین سازوکاری دارد که به کمک آن کشاورز بدون پرداخت هزینه و سود تسهیلات، منابع مالی موردنیاز برای کشت محصول خود را تامین کرده است.
وی افزود: همچنین کشاورز می‌تواند از این ابزار به‌عنوان راهی برای پوشش ریسک‌های احتمالی اعم از نوسانات قیمت و نگرانی از فروش محصول استفاده کرده و خود را در مقابل این ریسک‌ها که احتمال بروز آن در آینده وجود دارد، بیمه کند. چراکه ممکن است در بازه‌ای از زمان به دلیل عرضه مازاد محصول در بازار به ویژه در زمان برداشت محصول، قیمت افت کند. از این رو، اگر کشاورز بتواند محصول خود را در بازاری امن و قانونی پیش‌فروش کند نوسان قیمت‌ها و فروش محصول خود را بیمه کرده است.
به گفته ماجد، قراردادهای آپشن در مرحله اول امکان تامین مالی را برای کشاورزان و زعفران‌کاران فراهم می‌کند و در مرحله دوم راهی برای هج کردن ریسک ( پوشش ریسک) و نگرانی از آینده است.
این کارشناس بازار مشتقه در بیان تفاوت‌های معاملات آتی و آپشن اظهار کرد: در قراردادهای آتی زعفران میزان سود و زیان خریدار و فروشنده نامحدود است و به همین دلیل این معاملات ریسک بالایی دارد. اما در قراردادهای آپشن، خریدار قرارداد تنها به اندازه پریمیوم اولیه در معرض خطر زیان بوده و با پرداخت مبلغ پریمیوم، اختیار انجام یا عدم انجام آن را در آینده خریده است. بنابراین در ابزار معاملاتی آپشن حد ریسک معامله محدود بوده و در مقابل حد سود آن نامحدود است.
وی درخصوص راه‌اندازی قراردادهای آپشن زعفران و تکمیل زنجیره ابزارهای مالی روی این محصول در بورس کالا گفت: نکته مهمی که درخصوص این ابزار نوین مالی وجود دارد این است که به کمک معاملات آپشن در کنار قراردادهای آتی و گواهی سپرده کالایی می‌توان استراتژی‌های مختلفی را از ترکیب این ابزارها به کار گرفت و از قابلیت پوشش ریسک همزمان این ابزارها بهره برد.
ماجد افزود: زعفران‌کاران برای معامله قراردادهای آپشن نسبت به معاملات قراردادهای آتی نیاز به سرمایه کمتری دارند. به این ترتیب، افزون بر کشف قیمت واقعی زعفران به کمک این ابزارها، معامله‌گران قراردادهای آپشن می‌توانند در این بازار هم کسب سود کرده و هم نیاز مالی خود را تامین کنند.
وی درخصوص استقبال از قراردادهای آپشن زعفران که امروز در بورس کالا راه‌اندازی می‌شود، گفت: تجربه تاریخی نشان داده این ابزار با وجود مزایا و ریسک پایین آن نسبت به قراردادهای آتی، نیاز به آموزش بیشتری برای معامله‌گران دارد. ضمن اینکه باید این نکته را در نظر داشت که استفاده از این ابزار برای هر محصول جدیدی ممکن است در ابتدا با مقاومت‌هایی مواجه شود، اما به تدریج با آشنایی فعالان بازار زعفران و همچنین سرمایه‌گذاران با مزایای این قراردادها شاهد افزایش استقبال از آن خواهیم بود.
به گفته این کارشناس بازار مشتقه، برای معرفی هر چه بیشتر قراردادهای آپشن باید شرکت‌های کارگزاری در کنار بورس به امر آموزش بپردازند و از سایر روش‌های آموزشی در رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما، استفاده از فیلم‌ها و کلیپ‌های آموزشی برای تبلیغات بیشتر بهره ببرند. چراکه این ابزار مثبت و کارآیی برای کشف قیمت، پوشش ریسک و تامین مالی است.
قرارداد «کشف پریمیوم» در بورس کالا
روز جاری برای نخستین‌بار ۱۵۰۰ تن پلی وینیل کلراید (پی‌وی‌سی) S۶۵ شرکت پتروشیمی غدیر در قالب قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالای ایران عرضه می‌شود که به همین بهانه نظرات کارشناسان و مدیران بازار سرمایه و صنعت پتروشیمی را در خصوص مزایای قرارداد کشف پریمیوم مرور می‌کنیم؛ تاکنون قرارداد کشف پریمیوم در صنایع پالایشی و برای مبادله قیر و وکیوم باتوم استفاده‌شده که این‌بار نوبت به یک محصول پتروشیمی رسیده است.جواد جهرمی، معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران در خصوص عرضه ۱۵۰۰ تن پی‌وی‌سی به‌صورت قرارداد کشف پریمیوم، گفت: قراردادهای کشف پریمیوم می‌تواند عاملی برای بهبود برنامه‌ریزی تولید پتروشیمی‌ها و صنایع تکمیلی باشد و این واحدها را از نوسانات لحظه‌ای بازار مصون دارد. قراردادهای کشف پریمیوم برای بالادست دستاورد مهمی مانند برنامه‌ریزی برای تولید را به همراه خواهد داشت و صنایع پایین‌دستی نیز با توجه به قراردادهایی که برای فروش داشته و برنامه‌ریزی تولید کرده‌اند، می‌توانند مواد اولیه خود را به‌صورت بلندمدت خریداری کنند.
کارشناسان بازار چه می‌گویند؟
سیروان امینی، عضو هیات‌مدیره کارگزاری خبرگان سهام در این زمینه معتقد است: امکان برنامه‌ریزی تولید، پوشش ریسک ناشی از نوسان احتمالی قیمت‌ها، تأمین مالی و حل مشکل کمبود نقدینگی و درنهایت نظارت دقیق و شفافیت معاملاتی ازجمله مزایای استفاده از قرارداد کشف پریمیوم است. قرارداد کشف پریمیوم می‌تواند برای کالاهای اساسی مختلف در بورس کالای ایران اجرایی شود و برای مثال علاوه بر قیر و وکیوم باتوم، سنگ‌آهن می‌تواند گزینه مناسبی برای ورود به این قراردادها باشد؛ استقبال شرکت‌ها ازاین‌دست ابزارهای مالی می‌تواند به رونق تولید کمک ویژه‌ای کند.سارا مکتبی، کارشناس بازار سرمایه بابیان اینکه معاملات کشف پریمیوم برای محدود کردن ریسک قراردادهای بلندمدت برای خریدار و فروشنده کاربرد مطلوبی دارد، گفت: این قرارداد در مواقع بحرانی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اطمینان خاطر می‌دهد و نوعی تضمین را برای معامله گران هج کردن بورس محصول فراهم می‌کند. در این قرارداد فروشنده اطمینان پیدا می‌کند که تقاضای موردنیاز برای محصولش وجود دارد و می‌تواند برای آینده برنامه‌ریزی کند و خریدار نیز از ضمانت لازم برای تحویل محصول موردنیاز خود برخوردار می‌شود بنابراین می‌توان گفت این قرارداد بابت ریسک‌هایی که قابل پیش‌بینی نیست منعقد می‌شود.ساناز صمدی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز معتقد است: قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالا، راهکاری مفید برای هج کردن ریسک‌های متحمل بر مصرف‌کننده و تولیدکننده یک کالای خاص است در شرایطی که قیمت کالاها وابسته به بازارهای جهانی با نوسانات شدید ناشی از بروز هر التهابی است، ابزارهای مالی نوین می‌توانند به تولیدکننده یا مصرف‌کننده کالاها در پوشش ریسک‌های ناشی از این نوسانات کمک کند. ضمن اینکه به کمک این ابزارها خریدار و فروشنده آن کالا می‌توانند با اطمینان بیشتری نسبت به برنامه‌ریزی برای تولید آتی خود اقدام کنند.مهدی بیات منش، کارشناس بازارهای کالایی می‌گوید: معاملات کشف پریمیوم که اولین تجربه جهانی استفاده از آن نیز به بورس فلزات لندن برمی‌گردد، راهکاری برای پوشش ریسک‌های مربوط به نوسانات قیمتی و حذف سفته‌بازان از این بازار است. مخاطب اصلی این قراردادها خریدار و فروشنده واقعی هستند که می‌توانند خود را در مقابل ریسک ناشی از نوسان قیمت‌ها پوشش دهند که این موضوع به نفع بخش تولید است.مهدی مهدوی، یکی دیگر از کارشناسان بازارهای کالایی درباره قرارداد کشف پریمیوم گفت: از طریق قراردادهای بلندمدت امکان بیمه خریدار و فروشنده کالا در مقابل التهابات احتمالی در آینده بازارها فراهم می‌شود. یک مزیت اصلی اینگونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تأمین به‌موقع مواد اولیه اطمینان خاطر دارد. حال‌آنکه در قراردادی مثل سلف، خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند. در این روش همچنین امکان تضمین قیمت برای خریدار وجود دارد و راهکاری برای حل مشکل نقدینگی تولیدکنندگان است و می‌توان از تأمین اعتبارات مالی بانک‌ها هم استفاده کرد.علی بخشنده، کارشناس بازارهای کالایی با اشاره به اینکه ابزارهای معاملات سلف، نسیه و کشف پریمیوم ازجمله ابزارهایی است که می‌توان در بورس کالا جهت پوشش ریسک نوسان قیمت به‌کاربرده شوند، به بیان تعریفی از معاملات کشف پریمیوم پرداخت و گفت: کشف پریمیوم قراردادی است که قیمت انجام معامله بر اساس یک قیمت شاخص به‌علاوه یا کسر عددی موسوم به پریمیوم روی کالاهایی که قیمت آنها به‌شدت متأثر از قیمت جهانی است، برای تحویل در تاریخ‌های مشخص منعقد می‌گردد. قطعاً در بازار نزولی خریدار با خیال راحت به خرید خود ادامه می‌دهد و در بازار صعودی نیز فروشنده موجودی انبار محصول خود را با فرض رشد قیمت‌ها در آینده، احتکار نخواهد کرد، چراکه ریسک هر دو طرف پوشش داده خواهد شد.محمدرضا اسلامی، تحلیلگر بازارهای کالایی معتقد است این نوع قراردادها یک مدل تعهد دوجانبه محسوب می‌شود که بر اساس فرمولی توافقی در میان‌مدت یا بلندمدت در خصوص قیمت نهایی کالا در زمان تحویل معین شکل می‌گیرد. تضمین ایفای تعهدات طرفین، تسریع در فرآیند تحویل کالا از انبارهای مختلف و ایجاد فضای شفاف و رقابتی برای خریداران و فروشندگان ازجمله مهم‌ترین مزایای این روش معاملاتی است. همچنین امکان تعریف تسویه چندمرحله‌ای بر روی قراردادهای کشف پریمیوم و امکان برنامه‌ریزی مدون تأمین مواد اولیه برای صنایع پایین‌دستی نیز از دیگر مزایای این ابزار معاملاتی است.
کشف پریمیوم به زبانی ساده
کشف پریمیوم، قراردادی است که بر مبنای یک تعهد دوطرفه که در بازار فیزیکی شکل‌گرفته و معامله می‌شود و به‌موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را بر اساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به‌علاوه مابه‌التفاوت توافق‌شده) معامله کنند. خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقباً و بر اساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود. مکانیزم این قرارداد به‌گونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه‌الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ برای ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ می‌شود و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن تعیین‌شده در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، از سوی ﻣﺮﺟﻊ موردقبول ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.
چگونه در زمان ریزش شاخص بورس کسب سود کنیم؟
زمانی که بازار در شرایط نوسانی قرار دارد و سهامداران با ترس و ابهام مواجه هستند، از چه راه‌های دیگری می‌توان از نوسانات شاخص کل بورس کسب سود کرد و قراردادهای آتی سبد سهام چه تاثیری بر روند بازار سرمایه و جریان نقدینگی در این بازار دارد؟
به گزارش تجارت‌نیوز، از صبح روز هج کردن بورس هج کردن بورس یک‌شنبه ( 25 آذر ماه 97) معاملات قراردادهای آتی سبد سهام بر روی ۳۰ شرکت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران و قراردادهای آتی سبد سهام بر روی هفت صنعت پربیننده از جمله فرآورده‌های نفتی، کانه‌های فلزی، بانک‌ها، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، خودرو و هج کردن بورس قطعات آغاز شد.
به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه، قراداد آتی سبد سهام علاوه بر دارا بودن تمامی مزایای یک قرارداد آتی استاندارد از جمله خاصیت اهرمی، امکان کسب سود از نوسانات مثبت و منفی قیمت دارایی پایه، شفافیت قیمت و استاندارد بودن قراردادها، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای و تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، امکان بهره‌مندی از مزایای خرید و فروش شاخص‌های بورسی را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
به عبارتی سرمایه‌گذاران بدون نیاز به تحلیل تک تک سهام بورسی، می‌توانند با تحلیل شرایط کلان صنعت یا داده‌های مربوط به صنایع مختلف، نسبت به خرید و فروش در بازار آتی سبد سهام اقدام کنند، به طوری که بازدهی سرمایه‌گذاران معادل بازدهی شاخص صنعت مربوطه شود. به همین جهت سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید یا فروش قرارداد آتی سبد سهام متناظر با پرتفوی خود، نسبت به پوشش ریسک اقدام کنند.
این روزها ابهام سرمایه‌گذاران درخصوص قیمت دلار در بازار آزاد، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، قیمت جهانی نفت خام، سرنوشت جنگ تجاری بین چین و آمریکا و رکود در اقتصاد جهانی باعث شده که سرمایه‌گذاران نسبت به آینده قیمت سهام شرکت‌های ارز محور و صادراتی بی‌اعتماد باشند و تنها به نوسان‌گیری سهام صنایع کوچک و متوسط اقدام کنند.
سوالی که مطرح می‌شود این است که زمانی که بازار در شرایط نوسانی قرار دارد و سهامداران با ترس و ابهام مواجه هستند، از چه راه‌های دیگری می‌توان از نوسانات شاخص کل بورس کسب سود کرد و قراردادهای آتی شاخص چه تاثیری بر روند کلی بازار سرمایه و جریان نقدینگی در این بازار دارد؟
خواستگاه ایجاد بازار آتی چیست؟
کیارش فاضل، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» گفت: قبل از شروع بحث آتی سبد سهام، بهتر است که ابتدا به تعاریف مهم بازار آتی بپردازیم و بررسی کنیم که خواستگاه ایجاد بازار آتی چیست؟
قرارداد آتی توافقنامه‌ای است مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی مشخص در زمان تعیین شده در آینده. نام مشتقه به مفهوم این است که قیمت قرارداد آتی از کالای دیگری مشتق می‌شود که به آن کالا دارایی پایه گفته می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در بازار نقدی (spot) مثل بازار سهام تحویل پول و کالا به طور همزمان انجام می‌شود به عبارتی زمانی که سرمایه‌گذار پول را پرداخت می‌کند، سهام را تحویل گرفته و در پرتفوی قرار می‌گیرد.
فاضل افزود: اما بازار آتی (futures) زیر مجموعه بازار مشتقه است و شیوه عملکرد آن به این صورت است که تحویل پول و کالا در زمان آینده انجام می‌شود.
وی ادامه داد: قرارداد آتی توافقنامه‌ای است مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی مشخص در زمان تعیین شده در آینده. نام مشتقه به مفهوم این است که قیمت قرارداد آتی از کالای دیگری مشتق می‌شود که به آن کالا دارایی پایه گفته می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه دلیل اصلی به وجود آمدن بازار آتی پوشش ریسک هم برای تولیدکننده هم برای مصرف کننده است، تصریح کرد: به عنوان مثال یک کشاورز گندم تولید می‌کند و فرض کنید که بهای تمام شده هر کیلو گرم گندم 100 هزار تومان باشد. طبیعتا قیمت گندم در بازار با مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، حال اگر در زمان برداشت قیمت گندم به 500 هزار تومان برسد کشاورز سود کرده و اگر بهای گندم به 50 هزار تومان تومان برسد کشاورز ضرر کرده است. از طرف دیگر نانوا به عنوان مصرف کننده گندم است و اگر بهای گندم افزایش پیدا کند نانوا متضرر شده است و با کاهش بهای گندم نانوا سود می‌کند.
فاضل افزود: نتیجه‌گیری که می‌توان کرد این است که مصرف کننده همواره نگران از افزایش قیمت و تولید کننده تمایل به افزایش قیمت دارد، بنابراین چاره این است که تولیدکننده و مصرف‌کننده قراردادی تنظیم کرده و در یک قیمت خاص به توافق برسند.
وی ادامه داد: کشاورز (فروشنده) متعهد به تحویل کالا در آینده و نانوا (خریدار) متعهد به پرداخت وجه در تاریخ سر رسید است و برای این که طرفین در تعهد خود باقی بمانند پیش شخص امینی می‌روند و هر دو وجهی به عنوان وجه تضمین نزد این شخص می‌گذارند تا تعهد به قوت خود باقی باشد.
چنانچه سرمایه‌گذار احساس کرد پول نقد ارزش بیشتری از سهام دارد یا به بیان دیگر سهام مورد نظر گران شده و بیش از این قیمت دیگر نمی‌ارزد، می‌تواند در آتی شاخص مورد نظر فروش گیرد و از میزان ریزش قیمت سهام کسب سود کند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در مثال ذکر شده دارایی پایه گندم بود که یک بازار آتی کالایی محسوب می‌شود، اما در آتی شاخص دارایی پایه سبد سهامی یک گروه خاص مثل گروه بانکی است و شخص امینی که وجه تضمین نزد وی گذاشته می‌شود، بورس است و بورس به عنوان نهاد ناظر تضمین می‌کند که خریدار و فروشنده در تعهد خود باقی بمانند.
فاضل افزود: قرارداد آتی این امکان را به هج کردن بورس هج کردن بورس سرمایه‌گذار می‌دهد که دارایی که ندارد یا صاحب آن نیست را بفروشد.
وی ادامه داد: به عبارت ساده‌تر هر زمان که سرمایه‌گذار احساس کرد پول نقد ارزش بیشتری از سهام دارد یا به بیان دیگر سهام مورد نظر گران شده و بیش از این قیمت دیگر نمی‌ارزد، می‌تواند در آتی شاخص مورد نظر فروش گیرد و از میزان ریزش قیمت سهام کسب سود کند و هر زمان که به این تحلیل رسید که یک گروه بورسی امکان رشد زیادی دارد می‌تواند هم سهام آن گروه را و هم می‌تواند آتی شاخص را خریداری کند.
اگر به عنوان مثال سهام‌داری در پرتفوی خود سهام خودرویی داشته باشد و ارزش سهام خودرویی رو به کاهش باشد، سهام‌دار می‌تواند با اخذ موقعیت فروش در سبد گروه خودرویی ریسک خود را کاهش دهد و همزمان با کاهش ارزش سهام خودرویی از ریزش قیمت در شاخص کسب سود کند که به این عمل هج کردن (hedge) می‌گویند.
وی ادامه داد: تکلیف بازار یک طرفه مشخص است، بدین صورت که قیمت سهام باید افزایش پیدا کند تا سهامداران سود کنند، اما در بازار دو طرفه چون از ریزش قیمت سهام هم می‌توان سود گرفت، به همین جهت دیگر سیگنال دادن و لفظ بخرید و نگه‌دارید تا قیمت سهام در بازه زمانی بلند مدت افزایش پیدا کند دیگر معنا نخواهد داشت.
فاضل افزود: حسن دیگر قرار داد آتی سبد سهام این است که اگر به عنوان مثال سهام‌داری در پرتفوی خود سهام خودرویی داشته باشد و ارزش سهام خودرویی رو به کاهش باشد، سهام‌دار می‌تواند با اخذ موقعیت فروش در سبد گروه خودرویی ریسک خود را کاهش دهد و همزمان با کاهش ارزش سهام خودرویی از ریزش قیمت در شاخص کسب سود کند که به این عمل هج کردن (hedge) می‌گویند.
دیگر مزیت این بازار علاوه بر کسب سود از ریزش قیمت، وجود اهرم مالی است که در ذات قراردادهای آتی گنجانده شده و این امکان را به سهام‌دار می‌دهد که با چند برابر پول خود در بازار معامله کند، البته سود و زیان چند برابر می‌شود، این مزیت باعث جذاب شدن بازار برای سفته بازان خواهد شد.
وی ادامه داد: البته تحلیل فاندامنتال هر صنعت و شناسایی کورولیشن بین سهام‌ها و صنعت مورد نظر در کنار علم تکنیکال نقش موثری در تحلیل شاخص بازی می‌کند و تصمیم گیری‌ها و ورود و خروج‌ها به بازار بیشتر باید در قالب تحلیل تکنیکال انجام شود.
جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: دیگر مزیت این بازار علاوه بر کسب سود از ریزش قیمت، وجود اهرم مالی است که در ذات قراردادهای آتی گنجانده شده و این امکان را به سهام‌دار می‌دهد که با چند برابر پول خود در بازار معامله کند، البته سود و زیان چند برابر می‌شود، این مزیت باعث جذاب شدن بازار برای سفته بازان خواهد شد.
فاضل افزود: شاید این سوال پیش آید که این مسایل و مشکلات فعلی بورس ناشی از دست‌هایی پشت پرده است که عده‌ای سفته باز در حال دستکاری کردن قیمت‌ها هستند و اگر بازاری پدید آید که در آن بتوان از نزول قیمت‌ها هم سود گرفت دیگر نمی‌توان در بازار فعالیت کرد و سرمایه‌های خرد بازار نابود و سرمایه‌گذاران متضرر خواهند شد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اول از همه نمی‌توان منکر این صحبت شد و این موضوع مختص ایران نیست، بلکه در کشورهای پیشرفته این گروه‌ها به قدری قدرت دارند که جنگ‌های تجاری به راه میاندازند، پس با نگاه تئوری توطئه به همه پدیده‌ها چیزی عاید نمی‌شود.
فاضل افزود: اما اولین هدف در بازار حفظ سرمایه و پس از آن کسب سود است و تنها استراتژی که به رسیدن به این هدف کمک می‌کند، نجنگیدن با بازار و همراهی با آن است، البته همراهی به مفهوم رفتار گله‌ای نیست، بلکه به معنای رفتار منطقی و صحیح همراه با بازار است.
وی ادامه داد: تمامی ابزارهای تکنیکال و تحلیل فاندامنتال برای تشخیص رفتار کلی بازار و به مفهوم عام خواندن دست‌های پشت پرده است. به همین جهت با به وجود آمدن قراردهای آتی شاخص فعالیت در بازار سرمایه از این به بعد سخت‌‌تر و حرفه‌ای‌‌تر خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در انتها توصیه‌ای که به فعالان بازار علی‌الخصوص افراد تازه وارد دارم این است که آموزش کامل در حوزه تکنیکال و فاندامنتال را ببینند و بعد از آن به شناخت مفاهیم بازار آتی بپردازند و تا زمانی که درک عمیقی از بازار پیدا نکردند از فعالیت با سرمایه سنگین بپرهیزند. بازار بورس بازار بی‌رحمی است که در صورت درک آن فوق‌العاده شیرین خواهد بود.
با پس‌اندازهایمان چکار کنیم؟
سرمایه‌گذاری در شرایط هج کردن بورس عادی و باثبات با شرایط نامعلوم و مبهم بسیار فرق می‌کند. پویاناظران در تحلیلی منطق سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران را در سه وضعیت تبیین کرده است.
پویا ناظران/ اقتصاددان
در سه وضع مختلف، باید سه استراتژی مختلف اتخاذ کنیم:
۱) در شرایط عادی و با ثبات، بهترین کار سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مولد است. هم می‌شود با کارآفرینی مستقیم سرمایه‌گذاری کرد، هم می‌شود از طریق خریدن سهام در بورس، یا حتی سپرده‌گذاری در بانک، سرمایه‌گذاری کرد و سودی بدست آورد. شرایط سال ۹۵ از این جنس بود. در این شرایط بهترین کار ساختن پورتفولیویی متنوع از سرمایه‌گذاری‌های مولد اقتصادی بود.
۲) گاهی اوقات بخشی از سرمایه‌ها، موقتا از تعادل قیمتی خارج می‌شوند. در اینصورت به این وضعیت آربیتراژ می‌گوییم که عموما هم ناشی از دخالت‌های دولتی است. گاهی اینطور می‌شود با خریدن چیزهایی که موقتا غیرعادی ارزان هستند، سودهای غیرعادی بالا کسب کرد، حتی اگر آن چیزها مولد نباشد. مثلا در سال‌های اخیر ارز و طلا به نرخ غیرتعادلی معامله می‌شدند، به این معنی که تغییر قیمتشان تناسبی با سایر متغیرهای اقتصادی، مثل نقدینگی، رشد اقتصادی، و تورم نداشت. مشخصا تابستان ۹۶، این عدم تعادل به نقطه ناپایدار نزدیک شد. برای همین هم خریدن ارز یا طلا در آن مقطع، خیلی پر سود بود.
۳) گاهی اوقات اقتصاد در یک شرایط نامعلومی قرار می‌گیرد. در این شرایط، بازار از آرامش و پیش‌بینی پذیری نسبی برخوردار نیست. برعکس، آینده به شدت تابع تصمیم‌های سیاسی است. یعنی بجای اینکه بازار تابع منطق اقتصادی باشد، به تصمیم‌های چند سیاستمدار واکنش نشان می‌دهد. اگر هم آن سیاستمدارها تدبیر علمی نیاندیشند، واکنش بازار ممکن است برعکس خواست سیاستمدارها باشد. نکته اصلی این است که در این وضعیت، تصمیم‌های سیاسی تقریبا غیرقابل پیش‌بینی می‌شوند، و متعاقباً، پیش‌بینی‌های اقتصادی کم دقت می‌شوند.
شرایط سال ۹۷ از این جنس است. در این شرایط، باید «هج» (پوشش ریسک) کرد (hedge).
هج کردن یعنی سرمایه‌گذاری به نیت حفظ سرمایه. کسی که هج می‌کند، به سودی کمتر از سودهای مرسوم راضی می‌شود، اما ریسک خودش را کاهش می‌دهد. این تصمیم به این دلیل صورت می‌گیرد که نمی‌داند بازار به کدام طرف خواهد رفت. مثلا نمی‌داند دلار ۹۵۰۰ تومانی، ۱۱۵۰۰ تومان خواهد شد یا ۷۵۰۰ تومان. لذا قید سود رلا می‌زند، خودش را هج می‌کند، و صبر می‌کند شرایط اقتصادی دوباره عادی بشود.
برای کسانی که از موج پر سود سال ۹۶ جا ماندند، پذیرش سود نکردن از سرمایه‌گذاری‌های سال ۹۷ خیلی سخت است، ولی احتمالا راهی بهتر از هج کردن ندارند.
فرصتی برای هج کردن ۲ ریسک بازار
1399/10/17
برآورد می شود با حذف ارز دولتی، نسبت P/E برخی دارویی ها به حدود ۳.۵ برسد. P/E فوروارد برخی شرکت های پخش هم در حال حاضر به حدود ۴ رسیده است.
به گزارش فراسرمایه ، شاخص کل بورس در معاملات روز سه شنبه هم با افت ۲۴ هزار واحدی مواجه شد و بر قله ۱ میلیون و ۳۵۰ هزار واحدی جا خوش کرد.
علیرضا حسینی مدیر سرمایه گذاری گروه مقیاس در خصوص وضعیت بازار سرمایه بیان کرد: برآورد شرایط و پیش بینی وضعیت بازار سرمایه در کوتاه مدت، کار آسانی نیست؛ اما چشم انداز میان مدت بازار سرمایه روشن است. در حال حاضر بخش قابل توجهی از سهم های بازار با نسبت های P/E فوروارد ۶ الی ۷ معامله می شود که نسبت قابل قبولی است و با توجه به سبب کسری بودجه و… احتمال افزایش نرخ ارز هم می رود، به نظر می رسد این گروه از سهم ها ارزنده هستند. اما بخشی از بازار همچنان با ارزش ذاتی فاصله داشته و به نوعی حباب دارند و نیاز به اصلاح قیمت دارند.
وی افزود: یکی از ایرادات بازار سرمایه ما، افزایش همبستگی سهم ها با یکدیگر است. مثلا وقتی “خودرو” صف فروش شود، بخش قابل ملاحظه ای از بازار را با خود منفی می کند و بالعکس. بنابراین به نظر می رسد بازار سرمایه تا پایان سال جاری نوسانی باشد و حداکثر به سقف ۱ میلیون و ۶۰۰ _ ۷۰۰ هزار واحدی برسد و رشد بیشتر بازار نیازمند اتفاق بزرگتری مثل کاهش هج کردن بورس نرخ سود بانکی خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با اشاره به احتمال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی در بودجه ۱۴۰۰ گفت: حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، اتفاق مثبتی برای برخی صنایع بازار سرمایه خواهد بود. طبق بررسی های انجام شده در گروه مقیاس، هج کردن بورس برآورد می شود با حذف ارز دولتی، نسبت P/E برخی دارویی ها به حدود ۳.۵ برسد. P/E فوروارد برخی شرکت های پخش هم در حال حاضر به حدود ۴ رسیده است. برخی غذایی ها هم که به بهانه ارز دولتی با سرکوب قیمت محصولات شان مواجه بودند، از حذف احتمالی ارز دولتی منتفع خواهند شد. اما همان طور که اشاره شد، مشکل بازار سرمایه ما همبستگی روند گروه های مختلف بازار بوده و تا وقتی این همبستگی شکسته نشود، بازار ما روند تحلیلی نخواهد داشت. کما اینکه امروز هم با وجود آنکه حذف ارز دولتی جدی تر شده و دارویی ها مثبت بودند، ولی حجم تقاضا چندان قوی نبود.
حسینی اضافه کرد: متاسفانه بازارگردانی ها هم ضعیف بوده و قدرتی برای شکستن وابستگی وجود ندارد. بازارگردانی این روزها به بحرانی برای بازار سرمایه ما بدل شده و بازارگردان ها، نوسان گیر شده اند! بازارگردانی به این شکل در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و امیدواریم برای این بحران، چاره ای اندیشیده شود. البته این شرایط پایدار نخواهد بود و حتما سهم ها به سمت ارزش ذاتی حرکت خواهند کرد؛ ولی شاید در کوتاه مدت، نقش تحلیل در رفتار سهامداران کمرنگ تر باشد.
این فعال بازار سرمایه تصریح کرد: علاوه بر مشکلاتی که بازارگردان ها به بازار سرمایه ما تحمیل کرده اند، این بازار با چالش بزرگتری هم مواجه است. بخش بزرگی از بازار سرمایه ما وابسته به قیمت های جهانی است ولی سیاست گذاران داخلی، با مداخله در روند قیمت گذاری صنایعی مثل فولاد، باعث بی اعتمادی سرمایه گذاران شده اند و در چنین شرایطی، نمی توان انتظار داشت سرمایه گذاران با چشم انداز افزایش قیمت کامودیتی ها، اقدام به سرمایه گذاری کند.
مدیر سرمایه گذاری گروه مقیاس در خاتمه در توصیه به سهامداران اظهار کرد: بازار سرمایه ما با ۲ ریسک اساسی یعنی تورم و نرخ ارز روبرو است که معتقدم در بلندمدت باید آن را هج کنند. بنابراین بهتر است سرمایه گذاران در سبد سرمایه گذاری های خود ترکیبی از سهم هایی که از افزایش نرخ تورم و افزایش نرخ ارز بهره می برند، داشته باشند.
در صنایع تورمی، شوینده ها، غذایی ها و پخش غذایی ها توصیه می شود و در صنایع دلاری، با توجه به شرایط فولادی ها، هلدینگ های معدنی و نیز سهم های صنعت آلومینیوم و سایر فلزات خاص که کمتر مشمول قیمت گذاری دستوری هستند، گزینه های منطقی تری برای سرمایه گذاری هستند.
