انواع شاخص بورس

مدل‌سازی انواع شاخص بورس اوراق بهادار ایران با الگوریتم تقریب تابع ژنتیک

از مهم­ترین مباحث جدی در بازار بورس، شاخص‌های بورس می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش مدل‌سازی عوامل موثر بر شاخص قیمت سهام، شاخص قیمت و بازده نقدی بورس، شاخص مالی و شاخص صنعت در بورس اوراق بهادار ایران است. بدین منظور، انواع شاخص بورس از اطلاعات 112 متغیر کلان اقتصادی و بورس طی سالهای 1376 تا 1393 استفاده شده است که مدل‌سازی با روش الگوریتم تقریب تابع ژنتیک صورت گرفته است. با استفاده از نرم افزار MSmodeling مدل‌سازی برای عوامل موثر بر شاخص قیمت سهام، شاخص قیمت و بازده نقدی بورس، شاخص مالی، شاخص صنعت صورت گرفت تا مشخص گردد که از 108 متغیرمستقل چه متغیرهایی برانواع شاخص بورس موثر می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد تسهیلات اعطایی بانکها منجر به افزایش شاخص صنعت در بازار بورس می‌شود. پایه پولی و تسهیلات اعطایی بانکها و سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت نیز بر شاخص قیمت سهام موثر می‌باشد. همچنین متغیرهای تعداد سهام معامله شده، ارزش معاملات و تعداد خریداران باعث افزایش شاخص صنعت و شاخص قیمت سهام شده است. با توجه به یافته‌ها پیشنهاد می‌شود که تسهیلات اعطایی بانکها به بخشهای دولتی و غیر دولتی و موسسات اعتباری غیر بانکی باعث افزایش شاخص صنعت و شاخص قیمت سهام می‌شود که دولت، در مورد برخی از شرکتهای بورس وارد عمل شود و بنگاه های ورشکسته را با اعطای تسهیلات مدیریت کند و وضعیت آنها را در بازار بورس بهبود بخشد. همچنین با توجه به یافته‌های پژوهش رشد صنعت خودرو منجر به رشد شاخص مالی می‌شود و بدین منظور سیاست­گذاران بایستی به صنعت خودرو توجه ویژه‌ای نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling a Variety of Indices of Iranian Stock Exchange Using Genetic Function Approximation Algorithm

نویسندگان [English]

• Mahmoud Hashemi Tabar
• Amir Dadras Moghadam
• Seyed Mehdi Hosseini
• Ebrahim Moradi

Abstract
The most important issues in the stock market are stock indices. The main topic of this research is modeling the factors affecting stock price index, stock price and stock return index, financial index, and industry index in Iran's Stock Exchange. For this purpose, data of 112 macroeconomic and stock variables from 1997 to 2014 were used. Modeling has been done using the genetic function approximation algorithm. Using MSmodeling software has been modeled for the factors affecting the stock price index, the price index and cash returns of the stock exchange, the financial index, the industry index were used to determining 108 independent variables are effective on the types of stock indexes. The results indicate that the granting facilities of banks lead to an increase in the industry index in the stock market. The monetary base and the bank's facilities and short-term investment deposit are also effective on the stock price index. Moreover, the variables of the number of shares traded, the value of transactions, and the number of buyers increases the industry index and the stock price index. According to the findings, it is concluded انواع شاخص بورس that banks' grant facilities to government and non-government sectors and non-bank credit institutions will increase the industry index and stock price index. In the case of some stock companies, the government even needs to take some actions itself and manage the bankrupt enterprises by granting facilities and improve their status on the stock market. Also, according to the research findings, the growth of automotive industry results in the growth of the financial index, and for this purpose, policymakers should pay particular attention to the automotive industry. Finally, given the results of this study, longer periods of time for future research and the use of other predictive methods as well as artificial intelligence are emphasized.
Introduction
Investors and managers of the stock market make use of stock indices in order to achieve a good picture of the process of this market and the ability to evaluate past and, in some cases, to predict the future. A more detailed analysis of the price trend in stock markets requires indices with a variety of functions. As a result, today a wide variety of indices are calculated and published in the Iranian Stock Exchange. The methods of calculating the indices have undergone several changes in the direction of more efficiency and providing a more precise representation of the stock trading process. Naturally, there are a bulk of factors involved in shaping the information and views of the parties to the market and, ultimately, the stock prices of the companies. Some part of these factors is indigenous and some other is due to the status of variables outside the scope of the domestic economy of the company. Accordingly, the factors affecting stock prices are wide. On the other hand, each country's economic development depends on the money and capital markets in each country's economy. Given the importance of capital market in equipping community savings towards economic activities, identifying variables that affect the stock price index is quintessential. In this research, we have been trying to fill this gap in the financial literature of our country. Despite the fact that most previous research voluntarily selected a number of variables and examined their effects on the stock price index, in this research, optimal and effective variables in types of stock index is derived using the genetic function approximation. This research investigates the factors affecting price index, financial index, industry index, price index and cash returns, which is, in this regard, innovative compared to other studies.
Case study
The data of the statistical population was collected from the Central Bank website from 1997 to 2014. Since there are a lot of factors affecting Tehran Stock Exchange index. These factors include exports, current account balance, capital account balance, monetary and credit variables, payments and receipts of government and stock transactions, energy sector, manufacturing and mining sector, housing and construction sector, transportation, and agricultural sector. Modeling was performed for the factors influencing the stock price index, stock price and cash return index, financial index, and industry index to determine the variables effective on all types of stock market indices.
Materials and Methods
Using the genetic function approximation algorithm and running the MSmodeling software, modeling was performed for factors influencing the stock price index, stuck price index and cash return, financial index, industry index to determine which of the 108 independent variables are effective on the types of stock indices. An independent variable is added to the model and the optimal regression model is presented until no significant change, based on R 2 or LOF criteria, is observed in the final model.
Discussion and Results
In a nutshell, it can be postulated that monetary and credit variables have been effective on stock price index and stock return, industry index, and stock price index, in which an increase in liquidity in the society leads to a decrease in the price index and stock return in the stock market. Banking grants to government and non-government sectors and non-bank credit institutions have boosted the industry's index in the stock market. The monetary base and the facilities granted by banks to government and non-government sectors as well as short-term investment deposits also affected the stock price index. Furthermore, the effective stock variables are effective on a variety of indices. This means that the increase in the number of buyers in the stock market has reduced the price index and stock returns. The increase in the number of shares traded and the buyer in the stock market انواع شاخص بورس increases the financial index. The variables of the number of traded shares, the value of transactions and the number of buyers increased the industry index and the stock price index.
Conclusion
According to the findings, it is concluded that banks' grant facilities to government and non-government sectors and non-bank credit institutions will increase the industry index and stock price index. In the case of some stock companies, the government even needs to take some actions itself and manage the bankrupt enterprises by granting facilities and improve their status on the stock market. Also, according to the research findings, the growth of automotive industry results in the growth of the financial index, and for this purpose, policymakers should pay particular attention to the automotive industry. Finally, given the results of this study, longer periods of time for future research and the use of other predictive methods as well as artificial intelligence are emphasized.

کلیدواژه‌ها [English]

• stock price index
• stock price index and cash return
• financial index
• industry index
• Generic Function Algorithm (GFA)

مراجع

1-Alimran, R., & Alimran, S. (2015). Stock Market effectiveness as a result of irregular growth in liquidity. The Stock Exchange Quarterly, 22:5-24. (In Persian)

2-Alimran, S. & Alimran, R. (2013). Studying the process of fluctuationsTehran stock exchange. Financial Knowledge of Securities Analysis, (14), 119-132. (In Persian)

3-Alrub, A. A., Tursoy, T., & Rjoub, H. (2016). Exploring the long-run and short-run Relationship between macroeconomic variables and stock prices during the restructuring period: does it matter in Turkish market?. Journal of Financial Studies & Research. g1-11.(In Persian)

4-Baharmoghadam, M., & Quavaraeie, T. (2012). Relationship between the days and months of the year, macroeconomic variables and stock returns in Tehran stock exchange. Journal of Accounting Progress of Shiraz University, 4 (2), 1-26.(In Persian)

5-Das, A. (2017). An Association of Macroeconomic Variables and Stock Index, India: an empirical evidence. MERC Global’s International Journal of Management, 5(1), انواع شاخص بورس 1-7.

6-Heidari, H. & Bashiri, S. (2012). Investigating the relationship between the uncertainty of the real exchange rate and the stock price index in Tehran Stock Exchange: Observations based on the VAR-GARCH model. Journal of Economic Modeling Research. 3 (9): 71-93. (In Persian)

7-Emenike Kalu, O., & Okwuchukwu, O. (2014). Stock market return volatility and macroeconomic variables in Nigeria. International journal of empirical finance, 2(2), 75-82.

8-Farazmand., S. Kordaich, A. & Moshbaki, A. (2013). Prediction of Tehran stock exchange index using ANFIS. Asset Management and Financing, 1(1),27-44.(In Persian)

9-Fu, G., luo, Ch., & Wang, J. (2013), Accounting Information and Stock Price Reaction on Listed Companies- Empirical Evidence from 60 Listed Companies in Shanghai Stock Exchange, Journal of Business of Management, 2(2), pp. 11-21.

10-Golestani., S. Daldar, M. Seyyed, S. & Jafari, S. H. (2014). The relation between effective tax rate and dividend profit and stock returns in companies listed in Tehran stock exchange. Economic Research and Policy,22 (70), 181 – 204. (In Persian)

11-Kamroupher, M. & Hashemi, S. Z. (2012). Investigating and recognizing the main variables affecting Tehran stock exchange index and its modeling using artificial neural networks and comparing the results with technical analysis and Elliott waves. Financial Engineering and Portfolio Management (Portfolio Management). 8(30):169-184 .(In Persian)

12-Kayyei, R. (2011). An analytical view at Stock Indicators, Stock Exchange and Securities Brokers. (In Persian)

13-Khajeh, A., & Modarress, H. (2010). QSPR prediction of flash point of esters by means of GFA and ANFIS. Journal of hazardous materials, 179(1), 715-720.

14-Khaled, K. F. (2011). Modeling corrosion inhibition انواع شاخص بورس of iron in acid medium by genetic function approximation method: A QSAR model. Corrosion Science, 53(11), 3457-3465.

15-Li, L., Narayan, P. K., & Zheng, X. (2010). An analysis of inflation and stock returns for the UK. Journal of international financial markets, institutions and money, 20(5), 519-532.

16-Moradi, A. (2006). Relationship between Financial Ratios and Stock Returns in Tehran Stock Exchange. Master's Degree in Accounting, Tarbiat Modarres University. (In Persian)

17-Niece, A., & Paymani, M. (2014). Modeling of Tehran Stock Exchange index using randomized differential equation. Economic Research, 14 (53), 143-166.(In Persian)..

18-Prosenjit B, J. Thomas, L. & Kunal, R. (2005). Exploring QSAR انواع شاخص بورس of thiazole and thiadiazole derivatives as potent and selective human adenosine A3 receptor antagonists using FA and GFA techniques Chemistry, Journal of molecular modeling, 11 (6), 516-24.

19-Rogers, D., & Hopfinger, A. J. (1994). Application of genetic function approximation to quantitative structure-activity relationships and quantitative structure-property relationships. Journal of Chemical Information and Computer Sciences, 34(4), 854-866.

20-Samuel, H. Uzairu, A. Mamza1, P. & Oluwole Joshua, O. (2015). Quantitative structure-toxicity relationship study of some polychlorinated aromatic compounds using molecular descriptors. Journal of Computational Methods in Molecular Design, 5 (3):106-119.

21-Sandvik, A. A. & Følgesvold, L. R. (2016). Causal relations between stock market returns and macroeconomic variables: cointegration evidence from the Norwegian stock market (Master's thesis).

22-Zare, R., Azali, M., & Habibullah, M. S. (2013). Monetary policy and stock market volatility in the ASEAN5: Asymmetries over Bull and Bear markets. Procedia Economics and Finance, 7, 18-27.

ویدئو انواع شاخص در بازار سرمایه (قسمت اول)

در این مقاله سعی انواع شاخص بورس داریم شما را با یکی از مفاهیم مهم بازار سرمایه اشنا کنیم و آن شاخص بورس و انواع آن است، که احتمالا این واژه را بارها در رسانه ها شنیده اید اما شاید درک درستی از مفهوم آن نداشتید. اما این عدد چیست و چه کاربردی دارد ؟ ایا دانستن آن تاثیری در دیدگاه افراد نسبت به بازار و معاملاتشان دارد ؟ اگر بله ، چطور و به چه صورت ؟

حال قبل از پرداختن به این موضوع بهتر است ابتدا تعریفی از بازار سرمایه داشته باشیم ، بازار سرمایه که یکی از انواع بازار های مالی است محلی برای معامله انواع اوراق بهادار است ، که نام دیگر آن بورس است .

اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که در این اینجا منظور از آن همان سهام شرکت هاست و قصد نداریم به صورت تخصصی و اکادمیک راجع به انواع اوراق بهادار صحبت کنیم. همانطور که می دانید لازمه ی سرمایه گذاری در هر بازاری کسب اطلاعات و شناخت از آن بازار است.لذا با درک شاخص که یکی از مفاهیم مهم بورسی است. می توانید به شناخت عمیق تری از بورس دست یابید.

تعریف شاخص در بازار سرمایه:

شاخص (INDEX) در لغت به معنای نماگری است که بیانگر سطح عمومی پارامتری مشخص، در میان گروهی از متغیرها است. به عبارتی ساده تر، شاخص مفهومی است که می توانید با آن تغییرات و نوسانات یک یا چند متغیر را بسنجید.

شاخص بورس نیز عددی است که روندی کلی بورس را نشان می دهد و از این مفهوم به عنوان دماسنج وضعیت اقتصادی در هر کشوری یاد می شود و بیانگر یک تصویر کلی از عملکرد بازار است.

از مزایای محاسبه شاخص بازار سرمایه می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• قابلیت پیش بینی حرکت های بازار برای تحلیل گران تکنیکال
• مبنایی برای ارزیابی عملکرد مدیران صندوق های سرمایه گذاری و پرتفوی تحت مدیریت آن ها.
• امکان بررسی و مقایسه عملکرد کلی بازار.

به طور کلی 12 شاخص مهم در بازار سرمایه وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

انواع شاخص بورس را بشناسید

شاخص ( بورس ) در لغت به معنی نمودار، مرتفع است و به آنچه اطلاق می‌شود که مقدار آن ماهیت چیزی را مشخص کند.در علم اقتصاد، شاخص معیاری است آماری که نشان دهنده تغییرات در بازارهای متفاوت است.

به طور کلی شاخص را می‌توان نشان‌دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص -به طور معمول قیمت یا بازدهی- در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.

در بازار بورس اوراق بهادار سطح عمومی قیمت کل شرکت‌های بورسی، معیاری برای سنجش وضعیت کلی بازار اوراق بهادار یا وضعیت بخش یا صنعت خاصی در این بازار است و شاخص بازدهی (قیمت و بازده نقدی) نیز نشان‌دهنده سطح عمومی بازدهی کل شرکت‌های بورس اوراق بهادار است. در ادامه به معرفی اجمالی و کاربرد انواع این شاخص‌‌های موجود در بورس اوراق بهادار پرداخته می‌شود.

انواع شاخص‌های شرکت‌های بورسی

در بورس اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌هایی نظیرشاخص کل قیمت، شاخص کل قیمت به تفکیک تابلوی اصلی و فرعی، شاخص بازده نقدی، شاخص بازده نقدی و قیمت، شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد.

هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنای و مفهومی را دربر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد، شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود.

به همین ترتیب، صنایع مختلف نیز هر یک شاخص‌های خود را دارند؛ شاخص استخراج کانه‌های فلزی، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سیمان، آهک و گچ مثال‌هایی از این دست هستند که هر یک سطح عمومی قیمت شرکت‌های فعال در آن صنعت را نشان می‌دهند.

در یک تقسیم‌بندی کلی می توانیم شاخص‌های مورد استفاده در بورس را به دو گروه اصلی و صنایع تقسیم کنیم. در ادامه به بررسی مهمترین شاخص‌های مورد استفاده خواهیم پرداخت.

۱- شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX

شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

این تغییرات نسبت به تاریخ مبدا که در سال ۱۳۶۹ است، بیان می‌شود.

نکته حائز اهمیت دیگر آنکه شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد.

به عنوان نمونه وقتی می‌گوییم شاخص کل۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان۳۰ درصد نسبت به سال پایه (۱۳۶۹) و افزایش پیدا کرده است.

شاخص کل به صورت لحظه ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران وجود دارد. اما برای اطلاع علاقه‌مندان، فرمول ریاضی مربوط به محاسبه شاخص کل قیمت در ادامه بیان شده است:

Pitقیمت شرکت iام در زمان t

Qitتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

Dtعدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر بوده است با QioPio∑

Pio قیمت شرکت iام در زمان مبدأ

Qio تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان مبدأ

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

ساده شده فرمول بالا را می‌توانیم این‌گونه بیان کنیم:

ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت مورد نظر است. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید.

بنابراین چنانچه پیشتر گفته شد شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی‌که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌گردد. همان‌گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص مزبور است.

هم‌اکنون در بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل قیمت در ۳ گروه کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی محاسبه می‌شود. ملاک محاسبه شاخص کل هر گروه، قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در آن گروه است.

به طور مثال قیمت‌های سهام شرکت های معامله شده تابلوی اصلی، در محاسبه شاخص کل تالار اصلی لحاظ می‌شود و قیمت سهام تمام شرکت‌های معامله شده کل بازار در محاسبه شاخص کل بازار لحاظ خواهد شد.

جامع، موزون و دردسترس بودن را می‌توان جزو مزایای این شاخص برشمرد.

همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد.شایان ذکر است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمی‌شود.

۲- شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX

این شاخص که از قیمت و بازده نقدی پرداختی تاثیر می‌گیرد، بیانگر بازده کل بازار بورس است. نحوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است. فرمول محاسبه شاخص درآمد کل به شکل زیر است:

Pitقیمت شرکت iام در زمان t

Qitتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RDt پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

پرداخت سود نقدی نیز موجب تعدیل شاخص درآمد خواهد شد.

۳- شاخص بازده نقدی TEDIX

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود کمتری را به‌صورت نقد بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

برای محاسبه شاخص TEDIX به عدد پایه شاخص کل قیمت و پایه شاخص قیمت و بازده نقدی نیاز داریم. فرمول ریاضی این شاخص به صورت زیر است:

۴- شاخص صنعت و شاخص مالی

به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند.

در این میان شاخص صنعت(Industrial Index) نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. این دو شاخص از فرمول و قواعد تعدیل شاخص کل قیمت پیروی می‌کند.

از طرفی همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، بخش صنعت و بخش مالی نیز می‌توانند به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به روش ISIC (international standard industrial classification) صورت گرفته شود.

۵- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

به صورت کلی سهام شرکت‌های بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌کنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار می‌آیند و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

در این میان هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش می‌کند؛ این شاخص می‌توانند تصویر مناسبی از شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.

۶- شاخص بازار اول و بازار دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خریدوفروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است.

بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

۷- شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولاً هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش می‌شوند و سهامداران به راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خرید و فروش کنند.

۸- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهامی را نشان می‌دهد و اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود.

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص ها در بورس

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص ها در بورس

چنانچه شما به دنبال سرمایه گذاری در بورس و رسیدن به سود از این طریق هستید، بهتر است پیش از هر اقدامی اطلاعات لازم را در این زمینه به دست بیاورید. یکی از زمینه‌هایی که لازم است پیش از سرمایه گذاری در بورس به خوبی درباره آن تحقیق و بررسی کنید، انواع شاخص‌ها در بورس و شناخت نسبی آن‌ها است.

شاخص‌های بورس عبارتند از اعدادی که رشد یا افت بازار بورس را نشان می‌دهند. در این مقاله ما سعی داریم یک سری نکات کلی را درباره شاخص‌های بورسی در اختیار شما قرار دهیم.

بعضی از شاخص‌های بورسی که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از: شاخص کل، شاخص کل هم وزن، شاخص قیمت وزنی ارزشی، شاخص قیمت هم وزن، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم.

پیشنهاد می کنیم پس از مطالعه این مقاله و آشنایی با انواع شاخص های بورس،حتما مقاله آموزش بورس از صفر را برای نتیجه گیری بهتر در بازار سرمایه مشاهده و مطالعه کنید.

شاخص بورس چیست؟

شاخص‌های بورس اعداد و ارقامی هستند که به بررسی وضعیت سهام‌های بورس می‌پردازند. در بررسی شاخص‌های بورسی، اعداد مهم نیستند بلکه تغییرات شاخص‌ها مورد بررسی، ارزیابی و مقایسه قرار می‌گیرند و هرکدام از شاخص‌های بورسی بیان‌گر وضعیت قسمتی از بازار بورس هستند.

شاخص کل بورس چیست؟

این شاخص، همان شاخصی است که در رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص بورس یاد می‌شود و همواره مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص کل بورس عبارت است از میزان کلی بازدهی یا سوددهی سهام های سرمایه گذاران بورس.

در واقع شاخص کل بورس پراستفاده‌ترین شاخص بورسی است که سوددهی عمومی سهام‌های پذیرفته شده در بورس را نشان می‌دهد. برای بررسی شاخص کل بورس بهتر است که تغییرات آن را مورد توجه قرار دهیم؛ یعنی بررسی کنیم که شاخص کل بورس در یک سال، به طور میانگین چند درصد افزایش یا کاهش یافته است.

توجه داشته باشید که شاخص کل بورس، میزان سوددهی تمام شرکت‌ها و سهام‌های موجود در بورس را نشان نمی‌دهند؛ بلکه بیانگر بازدهی کل شرکت‌های موجود در بورس است.

یعنی ممکن است با وجود مثبت بودن شاخص کل بورس و سوددهی بعضی از سهام‌ها، تعداد دیگری از سهم‌ها یک روند نزولی را تجربه کنند. در اندازه‌گیری شاخص کل بورس، شرکت‌های بزرگتر تاثیرگذاری بیشتری دارند و شرکت‌های کوچک‌تر نقش کمتری را ایفا می‌کنند.

شاخص کل هم وزن چیست؟

شاخص کل هم وزن، یک زیر مجموعه برای شاخص کل به حساب می‌آید. تفاوت بین شاخص کل و شاخص کل هم وزن این است که در محاسبه شاخص کل بین سهام‌های کوچک و بزرگ تفاوت قائل می‌شوند؛ اما شاخش کل هم وزن تمامی سهام‌های کوچک و بزرگ را یکسان می‌بیند.

همچنین بخوانید : خرید پله ای سهام در بورس

بررسی شاخص کل هم وزن می‌تواند اطلاعات شفاف‌تری را درباره بازار بورس در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد. گاه ممکن است شاخص کل روند نزولی داشته باشد اما شاخص کل هم وزن سیر صعودی را نشان بدهد.

صعودی بودن شاخص کل هم وزن در این وضعیت به این معنا است که هرچند سهام‌های بزرگ در وضعیت نزولی قرار دارند، سهام‌های کوچکتر سیر صعودی را طی می‌کنند. هرچند بررسی شاخص کل هم وزن می‌تواند اطلاعات مفیدتری را درباره وضعیت بازار بورس در اخیار سرمایه ‌گذاران قرار بدهد؛

اما بررسی تغییرات شاخص کل بورس برای پیش‌‌بینی وضعیت آینده بازار بورس، نسبت به بررسی شاخص کل هم وزن بورس، مفیدتر است.

شاخص قیمت یا شاخص وزنی_ارزشی در بورس چیست؟

شاخص قیمت یا شاخص وزنی_ارزشی در بورس، نشان‌دهنده افزایش یا کاهش عمومی قیمت سهام‌های موجود در بورس است. در شاخص قیمت یا شاخص وزنی_ارزشی، تنها میزان افزایش یا کاهش قیمت سهام‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و برخلاف شاخص کل بورس، سود عمومی سهام‌ها اندازه‌گیری نمی‌شود.

سهام‌ شرکت‌های بزرگتر، شاخص قیمت را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ درنتیجه اگر قیمت سهام شرکت‌های کوچک افزایش و قیمت سهام شرکت‌های بزرگ کاهش پیدا کرده باشند، شاخص قیمت منفی خواهد شد. این شاخص بیان‌گر بالا رفتن یا پایین آمدن دست جمعی سهام‌ها در بورس نیست و تنها میانگین کل آن‌ها را نشان می‌دهد.

شاخص قیمت هم‌ وزن بورس چیست؟

همان‌طور که گفته شد در شاخص قیمت یا شاخص وزنی_ارزشی بورس، افزایش یا کاهش عمومی قیمت سهام‌های موجود در بورس محاسبه می‌شود؛ درحالی‌که تمامی سهام‌های کوچک و بزرگ ارزش یکسانی دارند.

در شاخص قیمت هم وزن بورس، برخلاف شاخص قیمت یا شاخص وزنی_ارزشی، تمامی سهام‌های کوچک و بزرگ به یک دید نگاه می‌شوند و سهم یکسانی در محاسبه این شاخص خواهند داشت‌.

بررسی شاخص قیمت هم وزن این امکان را به سهام‌داران می‌دهد که تغییرات بازار بورس را بهتر و دقیق‌تر بررسی کنند و بشناسند.

شاخص آزاد شناور در بورس چیست؟

شاخص آزاد شناور بیانگر شاخص قیمت، با توجه به تعداد سهام شناور موجود در بازار بورس است. برای بررسی شاخص سهام آزاد شناور در بورس ، تنها آن دسته از سهام‌ها که در اختیار سهام‌داران هستند و خریدوفروش می‌شوند مورد بررسی قرار می‌‌گیرند و بخشی از سهام‌ها که مورد خریدوفروش قرار نمی‌گیرند و در اختیار عده خاصی هستند، بررسی نمی‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم در بورس چیست؟

سهام شرکت‌ها بسته به میزان سودآوری و وضعیت‌شان، در دو دسته بازار اول بورس و بازار دوم بورس قرار می‌گیرند.

سهام شرکت‌هایی که سودآورتر هستند و درصد سهام شناور آن‌ها در وضعیت بهتری قرار دارد در دسته بازار اول بورس قرار می‌گیرند و شرکت‌هایی که براساس این دو معیار در وضعیت نامناسب‌تر و پایین‌تری قرار گرفته باشند در انواع شاخص بورس بازار دوم بورس جای می‌گیرند.

بنابرآن‌چه گفته شد، شاخص بازار اول بورس عبارت است از سطح عمومی قیمت سهام‌های پذیرفته شده در بازار اول بورس و شاخص بازار دوم بورس نشان دهنده سطح عمومی قیمت سهام‌های پذیرفته شده در بازار دوم بورس است.

نتیجه گیری

به طور کلی برای سرمایه‌ گذاری در بازار بورس بهتر است که شما اطلاعات کافی را در این زمینه به‌دست بیاورید و با اصطلاحات مختلف و شاخص‌های این بازار آشنایی داشته باشید.

برای سرمایه ‌گذاری در بورس، آشنایی با تمام شاخص‌های بورسی می‌تواند مفید باشد؛ اما بررسی تک تک آن‌ها الزامی نیست.

سرمایه‌ گذاران می‌توانند تنها با بررسی شاخص کل و شاخص کل هم وزن، برای سرمایه‌ گذاری در بورس اقدام کنند. برای خرید و فروش سهام شرکت‌های موجود در بورس، تنها نباید به تغییرات روزانه شاخص های گفته شده اکتفا کرد و بهتر است تغییرات شاخص‌ها را در طولانی مدت مورد ارزیابی قرار داد.

انواع شاخص های بورس

برای سرمایه‌گذاری در هر بورسی باید قبل از ورود وضعیت آن بررسی شود و روند سوددهی آن در سال‌های قبل بررسی شود .

محاسبه شاخص برای هر شرکت صنعت یا گروه یا دسته امکان پذیر است و می‌توان آن را محاسبه نمود .

برای محاسبه شاخص یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه ) آن را در عدد ۱۰۰ ضرب می کنیم . عدد بدست آمده شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان می‌دهد .

در هر بازار بورس اوراق بهاداری می توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود.

در هر بازار بورس اوراق بهاداری می توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخص های بورس زیادی را تعریف و محاسبه نمود. در تمام بورس‌های دنیا نیز شاخص های زیادی برای گروهها و شرکتهای مختلف محاسبه می‌شود.

در زیر به برخی از شاخص های بورس اشاره شده است:

انواع شاخص

1. شاخص صنعت
2. شاخص واسطه‌گری‌های مالی
3. شاخص قیمت و بازده نقدی
4. شاخص عملکرد تالار اصلی
5. شاخص کل قیمت سهام
6. شاخص عملکرد تالار فرعی

شاخص صنعت:

این شاخص عملکرد شرکت‌های صنعتی بورس را نشان می‌دهد.مفاهیم این بازار کمک می‌کند. با یکی از این کلیدها آشنا شوید:

شاخص واسطه‌گری‌های مالی:

این شاخص عملکرد شرکت‌های واسطه‌گری مالی شامل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی:

این شاخص را در سال‌های اخیر روزنامه همشهری با نام شاخص بازده بازار سهام به سهامداران شناسانده است.

شاخص قیمت و بازده نقدی را می‌توان یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های محاسبه در بورس تهران به حساب آورد زیرا هر دو مولفه تقسیم سود در شرکت‌ها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آ‌ن مدنظر قرار گرفته است.

شاخص عملکرد تالار اصلی:

این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی اصلی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

شاخص کل قیمت سهام:

این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکت‌های بزرگتر که در عین حال سرمایه‌ بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری می‌گذارد.

شاخص عملکرد تالار فرعی:

این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی فرعی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.